Әлкей Хаканұлы Марғұлан – 115 жыл

Әлкей Хақанұлы Маргұлан – көрнекті ғалым ҚазССР ҒА академигі, ҚазССР еңбек сіңірген ғылым қайраткері, ғалым-археолог, этнограф, шығыстанушы, тарихшы, филолог, қоғам қайраткері.

Ә.Х. Марғұлан 1904 жылы 11 мамырда Павлодар облысы, Баянауыл ауданында дүниеге келген.

1925-1929жж. Ленинградтағы Шығыс институтының филология факультетінің студенті.

1939-1941жж. СССР ҒА Қазақ филиалы Тарих институтының аға ғылыми қызметкері.

1941-1946жж. СССР ҒА Қазақ филиалы Тарих бөлімі меңгерушісі.

Ә.Х.Марғұланның жетекшілігімен 50-ден астам кандидаттық және докторлық диссертациялар қорғалды. 1946 жылдан корреспондент-мүшесі, 1958 жылдан академик, ал 1960 жылдан профессорлық берілді.

Ғалымның сан саласын жете меңгерген парасатты ғұлама, Қазақстанда археология ғылымының негізін салушы зерделі зерттеуші-ғалым, ғылымның көрнекті ұйымдастырушысы, аяулы азамат және педагог Ә.Х. Марғұланды бүкіл қазақ жұртшылығы жақсы біледі, өзінің адал ұлдарының бірі есебінде құрмет тұтады.

«Ғылым ордасы» РМК Орталық ғылыми кітапханасында көрнекті ғалым-археолог Әлкей Хақанұлы Маргұланның туылғанына 115 толуына байланысты көрме ұйымдастырылды.

Кітап көрмесіне ғалымның өмірі мен қызметінің негізгі кезеңдері, еңбектері, ол туралы әдебиеттер мен естеліктерді, халықаралық және республикалық марапаттары туралы мәлеметтер,мерзімді басылым беттерінде жарияланған ғылыми еңбектері мен мақалалары және оның редакциясымен шыққан әдебиеттерді оқырмандар назарына ұсынылып отыр.

Хафизова Клара Шайсұлтанқызы – 80 жас

2019 жылы 25 сәуір күні тарих ғылымдарының докторы, профессор, белгілі тарихшы- шығыстанушы ғалым Клара Шайсұлтанқызы Хафизованың туғанына 80 жыл толуына орай «Қазақстанның шығыстанушы ғалымы Клара Шайсұлтанқызы Хафизова» атты дөңгелек стол өтті.

К.Ш. Хафизова 1939 жылы Батыс Қазақстан облысы, Орал қаласында дүниеге келген. 1964 жылы Ташкент мемлекеттік университетінің шығыстану факультетін, 1973 жылы ҚазССР Ғылым академиясы Шығыстану институтының аспирантурасын бітірген. Қытайтанушы ғалым 1964-69 жылдары Самарқанд қаласындағы орта мектепте мұғалім, Ш.Уәлиханов атындағы Тарих және этнология институты, Ұйғыртану институтында (қазіргі Р.Сүлейменов атындағы Шығыстану институты), ҚазМУ-де қытай филологиясы кафедрасында, ҚР Президенті жанындағы стратегиялық зерттеулер институты және «Қайнар» институтында өз мамандығы бойынша қызмет атқарған. Ғалымның Қазақстанда және шетелде шыққан 150-ден астам ғылыми еңбектері бар. Орта Азия мен Қытай, Цинь империясы мен қазақ хандығы арасындағы байланыстарға арналған еңбектері және шетелдерде өткізген дәрістері, ғылыми конференцияларда жасаған хабарламалары ғылыми ортада, шетелдік тарихшылар арасында жоғары бағаланып, қызығушылық тудыруда.

Ш.Ш.Уәлиханов атындағы Тарих және этнология институтының ұйымдастыруымен өткен іс-шараға арнап РМК «Ғылым ордасы» Орталық ғылыми кітапханасы ғалым еңбектерінен кітап көрмесін ұйымдастырды. Шығыстанушының өмірі мен қызмет жолы туралы жазылған энциклопедиялық анықтамалар, монографиялары және әр жылдары жарияланған мақалаларымен көрмеден таныса аласыздар. Ғалымның «Китайская дипломатия в Центральной Азии ХІV-XІХ вв.».-Алматы, 1995, «Цинская империя и казахские ханства». -Алматы,1989, «Китайские источники по истории Восточного Туркестана, Средней Азии и Казахстана».- Алматы,1994, «Казахская стратегия Цинской империи». - Алматы:Таймас, 2007,«Диалог цивилизаций на Шелковом пути (исторические сюжеты.-Астана:Ғылым, 2015, «Восточная дипломатия на стыке цивилизазаций (конец XIV-XIX вв.): Сборник документов и материалов» .-Астана: Ғылым, 2015,және мерзімді басылымдарда әр жылдары жарияланған еңбектері қойылды.

Аталған дөңгелек стол жұмысына ҚХР-ның бас консулы, Өзбекстан, РФ консулдығынан, Қазақ-неміс университеті Халықаралық және аймақтық зерттеулер институтының директоры,ЮНЕСКО Халықаралық мәдениеттерді жақындастыру орталығынан және Жоғары оқу орындарынан көптеген қонақтар қатысты.

Орталық ғылыми кітапханадағы еске алу кеші

4 мамыр 2019 жылы «Ғылым ордасы» РМК Орталық ғылыми кітапханасында осы кітапханада көп жылдар еңбек еткен О.П.Бравачты еске алу кеші өтті. Іс-шараға кітапхана қызметкерлері және бұрынғы бірге қызмет еткен әріптестері қатысты.

Бравач О.П. 1970 жылы 28 қазанда Алматы облысы, Талғар ауданы, Ключи ауылында дүниеге келген. Сол жерде мектепке барып, 10 класты бітіргеннен кейін Кемерова мемлекеттік мәдениет институтына оқуға түсіп оны 1992 жылы аяқтаған. Мамандығы кітапханашы-библиограф.

Орталық ғылыми кітапханада 1995 жылдың шілде айынан бастап өмірінің соңғы күніне дейін қызмет атқарды. Азғантай ғана ғұмырында кітапханаға біраз еңбек сіңірді. Қатардағы кітапханашыдан бөлім меңгерушісі қызметіне дейін көтерілді. Негізі қызмет жолы Ғылыми библиографиялық және Анықтамалық бибиографиялық бөлімдерінде өткен.

Бравач О.П. Қазақстан ғалымдарының биобиблиографиясы сериясы бойынша шығарылған 20 ға жуық көрсеткіштің библиографиялық редакторы.

2016 жылы жарыққа шыққан «Национальная академия наук Казахстана. Хроника событий» 1918-2016 гг. көрсеткішінің құрастырушысы.

«Мировая библиография по афидологии 1712-2007» көп томдық библиографиялық көрсеткішінің редакторы. Бұлардан да басқа көптеген библиографиялық көрсеткіштерге материалдар жинақтауға атсалысқан.

Өзінің негізгі міндеттерін атқара жүріп кітапхана ісіне байланысты өткізілетін іс-шараларға қатысып мақалаларын жариялап отырды. Кітапхана әлемі журналында, Ұлттық ғылым академияларының кітапханалары атты ғылыми-практикалық теориялық жинақта және әр жылдарда Москвада өткен Халықаралық ғылыми конференция материалдарында бірнеше мақалалары жарыққа шықты.

1 мамыр – Қазақстан халықтарының бірлігі күні

Қазақстан халықтарының бірлігі күні – Қазақстанда жыл сайын тойланатын мереке. Мереке 1996 жылдан бастап тойланады. 1995 жылдың 18 қазанында Қазақстан президенті жарлығы бойынша 1 мамыр – Қазақстан халықтарының бірлігі күні деп жарияланды. «Бірлік болмай тірлік болмас» деген атам қазақ. Берекені көздеген ел мерекелі тірлік жасаудан жалықпаған. Сондықтан да Қазақстан халқы 1 мамыр ынтымақ пен бірлік күнін тойлайды. «Береке бастауы бірлік, ел іші тату тірлік» қағидасын ұстанған ел үшін бұл мерекенің орны ерекше.

Жыл сайын атаулы мерекеге Қазақстан аумағында тұрып жатқан 130-дан астам ұлт пен ұлыс өкілдері киелі шаңырақта тату-тәтті, береке мен бірлікте, бейбітшілік пен ынтымақта өмір сүріп жатқандығын тойлайды. Бір шаңырақтың астындағы халқымыздың достығы мен өзара түсіністігі, еліміздегі ұлтаралық татулық, ынтымақ, бірлік мәңгі жасай берсін.

 Осы мерекеге байланысты «Ғылым ордасы» РМК Орталық ғылыми кітапханасы кітап көрмесін ұйымдастырды. Көрмеге дүние жүзіне үлгі болып отырған Қазақстан халқы Ассамблеясы, ұлтаралық татулық пен тұрақтылық туралы әдебиеттер қойылды.

Герман Борисович Жилинский – 105 жыл

Ірі ғалым – геолог, алтын және сирек кездесетін металдардың бірнеше кен орнындарын алғаш ашушы, экперименттік минералогия саласының зерттеушісі, геология-минералогия ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстанның еңбек сіңірген ғылым мен техника қайраткері, Ленин сыйлығының иегері, Қазақстан Республикасы Ұлттық Ғылым академиясының корреспондент-мүшесі. Г.Б. Жилинский 1914 жылы 25 сәуірде Семей қаласында дүниеге келген.

• 1931 ж. Семей қаласында мектеп бітірді.

• 1932-1937жж. Алматы қаласындағы Қазақ тау-кен металлургиялық институтының студенті.

• 1950-1964жж. ҚазССР Ғылым аеадемиясының Геологиялық ғылымдар институты директорының орынбасары.

• 1976-1979жж. КСРО Ғылым академиясы Сібір бөлімшесі Якут филиалының Геология институты директорының орынбасары.

• 1986-1990жж Қ.И.Сәтбаев атындағы Геологиялық ғылымдар институты.

• Эксперименттік минералогия зертханасының меңгерушісі.

«Ғылым ордасы» РМК Орталық ғылыми кітапханасында геология-минералогия ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстан Республикасы Ұлттық Ғылым академиясының корреспондент-мүшесі Герман Борисович Жилинскийдің туылғанына 120 жыл толуына байланысты кітап көрмесі ұйымдастырылды. Көрмеге ғалымның өмірі мен шығармашылығы, алған марапаттары туралы мәліметтер, мерзімді басылым беттерінде жарияланған ғылыми еңбектері мен мақалалары және оның редакциясымен шыққан әдебиеттер қойылды.

Жүсіпбек Аймауытов – 130 жыл

ХХ ғасыр басындағы ірі саясаткер тұлға, қазақтың көрнекті жазушысы, драматург, публицист, қазақ әдебиетін қалыптастырушылардың бірі – Жүсіпбек Аймауытов 1889 жылы Павлодар облысы, Баянауыл ауданында дүниеге келген.

Жастайынан арабша хат таныған ол Семейдегі Мұғалімдер семинариясын бітіреді. Семинарияны бітірген соң 1919-1920 жылдары Семей Губерниялық атқару комитетінің бөлім меңгерушісі, «Кедей таңы» газетінің редакторы болып қызмет істейді. 1918-1919 жылдары Семей қаласында М. Әуезовпен бірлесіп «Абай» журналын шығарып, осы журналда «Екеу» деген бүркеншек атпен Абайдың өмірі мен қызметіне байланысты мақалалар жазады.

1922-1929 жылдар аралығында Қарқаралыда қалалық мектепте, Орынборда халық ағарту институтында, Ташкент халық ағарту институтында және Орынбор әскери мектебінде сабақ берген. 1926-1929 жылдары Шымкент педагогикалық техникумында директор болған. Осы жылдардың ішінде газет-журнал редакцияларында қосымша жұмыстар атқарған ол 1929 жылы Қызылорда қаласында «Еңбекші қазақ» газетінде де қызмет істейді. 1929 жылғы кеңестік қуғын-сүргін кезінде «Революцияға қарсы жасырын ұйымның мүшесі» деген айып тағылып тұтқынға алынған.

Жүсіпбек аз ғана ғұмырында әдебиеттің әр түрлі жанрында өнімді еңбек етіп, құнарлы шығармалар қалдырған.Ж.Аймауытұлы ұлттық сөз өнерінің әр алуан саласында ерен еңбек етті. Ол поэзия, проза, драматургия жанрларының, публицистика, сын, аударма салаларының қалыптасып, дамуына үлес қосқан қаламгер. Оның қаламынан туған «Қартқожа», «Ақбілек», «Күнікейдің жазығы» атты прозалық туындылары мен «Шернияз», «Рәбиға», «Мансапқорлар», «Қанапия – Шәрбану», «Ел қорғаны», «Сылаң қыз» пьесаларының ұлттық әдебиеттен алар орны ерекше. Джек Лондон, Ги Де Мопасан, Рабиндранат Тагор, А.Дюма, К.Беркович, А.С. Пушкин, С.Чуйков, М.Горький тәрізді ақын-жазушылардың шығармаларын қазақ тілінде сөйлетіп, көркем аудармаға да үлес қосқан.

М.О. Әуезов атындағы Әдебиет және өнер институты 2019 жылдың 22 сәуірінде ақын, жазушы, драматург, аудармашы, сыншы, көсемсөзші Жүсіпбек Аймауытұлының 130 жылдығына арналған «Ұлы дала руханияты» атты Республикалық ғылыми-тәжірибелік конференция өткізді. Конференция жұмысына арнап РМК «Ғылым ордасы» Орталық ғылыми кітапханасы Жүсіпбек Аймауытұлының еңбектері және өмірі мен шығармашылық қызметі туралы жазылған зерттеулерден кітап көрмесін ұйымдастырды. Жазушының 1926 жылы Қызылорда қаласында жарық көрген « Психология«, 1930 жылы шыққан «Жаңа ауыл» атты еңбектері, ХХ ғасыр басындағы қазақ елінің жай-күйі, тұрмысы туралы жазылған «Қартқожа» романы, сол заманның қазақ қызының өміріне, тағдырына әсері туралы баяндайтын «Ақбілек» романын және әр жылдары жарық көрген көп томдық шығармалар жинағымен кітап көрмесінен  таныса аласыздар. Жазушының мақалалары басылып кеңес дәуірінде жарық көрген газет-журналдарды да кітап көрмесінен көруге болады.

Галузо Илларион Григорьевич – 120 жыл

Қазақстанда паразитология ғылымын ұйымдастырушылардың бірі, ҚазССР Ғылым академиясының академигі, биология ғылымының докторы, профессор Илларион Григорьевич Галузоның туғанына 120 жыл. Илларион Григорьевич Галузо 1899 жылы 8 сәуірде Белоруссияда дүниеге келген.

1921-1926жж. Ленинградтың мал дәрігерлік институтын бітіреді.

1937-1946жж. СССР Ғылым академиясының Қазақ филиалында паразитология лабораториясының меңгерушісі.

1946-1976жж. ҚазССР Ғылым академиясының Зоология институтының түрлі паразитология лабораторияларының меңгерушісі.

1946-1951жж. ҚазССР Ғылым академиясының академик-секретары.

1951-1967жж. ҚазССР Ғылым академиясының Зоология институтының директоры.

Қазақстанда паразитология ғылымын құруда И.Г. Галузо көрнекті орын алды. И.Г. Галузо 300-ден астам ғылыми еңбек жариялады. Оның басшылығымен жас кадрлар саны өсті, тікелей қатысуымен филиал құрамында Зоология институты ашылды және паразитологиялық лабораториялар ұйымдастырылды. Зоология институтында жаңа лабораториялар, эксперименттік база, табиғат музейі ұйымдастырылды.

И.Г. Галузоның есімі шетел паразитологтарына да жаксы таныс. Олардың көпшілігі тәжірибе алысып, ғылыми еңбектерін алмастырып, оның лабораториясында өткізіліп жатқан зерттеулермен танысып отырған. И.Г. Галузо көптеген халықаралық конференция, кеңес, конгрестерге қатысты. Ол Ленин, Еңбек Қызыл Ту, «Құрмет Белгісі» және тағы басқа да ордендерімен марапатталды.

«Ғылым ордасы» РМК Орталық ғылыми кітапханасында Қазақ ССР Ғылым академиясының академигі, биология ғылымының докторы, профессор Илларион Григорьевич Галузоның туылғанына 120 жыл толуына байланысты кітап көрмесі ұйымдастырылды.Кітап көрмесіне ғалымның өмірі мен қызметінің негізгі кезеңдері, еңбектері, ол туралы әдебиеттер мен естеліктерді, халықаралық және республикалық марапаттары туралы мәлеметтер, мерзімді басылым беттерінде жарияланған ғылыми еңбектері мен мақалалары және оның редакциясымен шыққан әдебиеттерді оқырмандар назарына ұсынылып отыр. 

Фольклортанушы ғалым Оразгүл Нұрмағамбетова – 95 жыл

Филология ғылымдарының докторы, профессор, фольклортанушы ғалым Нұрмағамбетова Оразгүл Өмірәліқызы 1924 жылдың сәуір айында Қызылорда қаласында дүниеге келген. Алматыдағы Абай атындағы Қазақ мемлекеттік университетін бітірген ол 1961 жылдан бастап М.О.Әуезов атындағы Әдебиет және өнер институтында аспирант, кіші ғылыми қызметкер, аға ғылыми қызметкер, бөлім бастығы, институт директорының орынбасары қызметтерін атқарған ғалым. Мұхтар Әуезов, Әлкей Марғұлан, ЕсмағамбетЫсмайылов сынды ғалымдардың шәкірті, Ә.Тәжібаев, М.Дүйсенов, Р.Бердібаев сияқты ғалымдармен қызметтес болды.

О.Нұрмағамбетова халық ақыны Нүрпейіс Байғанин туралы деректер жинап, "Нүрпейіс Байғанин - совет дәуірінің жыршысы" деген тақырыпта кандидаттық, эпостың көптеген нұсқаларын жан-жақты зерттеу нәтижесінде 1991 жылы "Қобыланды батыр" эпосы бойынша докторлық диссертациясын қорғаған. Ғалымның көп жылғы зерттеу жұмысы А.М.Горький атындағы Әлем әдебиеті институты ғалымдарының жоғары бағасын алды. Қобыланды батыр эпосы Н.Кидайш Покровскаямен бірігіп орыс тіліне аударылып "Героический эпос народов СССР" атты жинаққа шыққан. Мәскеуде жарық көрген қазақ эпосы ғылыми айналымға еніп, Одақ көлеміне танытылды.

М.О.Әуезов атындағы Әдебиет және өнер институты Оразгүл Нұрмағамбетованың туғанына - 95 жыл толуына арнап ғалымның туған жеріндегі Қорқыт ата атындағы Қызылорда Мемлекеттік университетімен онлайн дөңгелек стол өткізді. Аталған іс-шараға арнап Орталық ғылыми кітапхана кітап көрмесін ұйымдастырды. Ғалымның әр жылдары шыққан Ж.Жабаевтың поэзиясына арналған басылымдары, Н.Байғаниннің 1950 жылғы шығармалар жинағы, әр жылдары жарық көрген "Батырлар жыры", "Қобыланды батыр" жырының нұсқалары, "Ақсауыт", "Едіге батыр" жыры, "Қырымның қырық батыры" және т.б.еңбектер қойылды.Сонымен бірге ғалымның "Өмір өрнектері" атты мақалалары мен естеліктерінен құрастырылған еңбегі, суреттерімен кітап көрмесінен таныса аласыздар.

Қаныш Имантайұлы Сәтбаев – 120 жыл

Қаныш Имантайұлы Сәтбаев 1899 жылдың 12 сәуірінде қазіргі ҚР Павлодар облысы, Баянауыл ауданында дүниеге келген. Бастауыш класты орыс-қырғыз мектебінде оқып, білімін жаратылыстану пәнінің мұғалімдерін дайындайтын Семей семинариясында жалғастырды. Бірақ денсаулығына байланысты ауылына оралып, мұғалімдік, ауданның халық төрешісі қызметтерін атқарды.

1921 жылы жаз айында Баянауыл ауданына ем қабылдауға келген Томск университетінің профессоры, геолог М.А. Усовтың қазақ жерінің жер асты байлығы туралы айтқан әңгімелері білімге құштар жас Қанышқа үлкен әсер етті. Сол жылы Томскінің тау-кен факультетінің геологиялық барлау бөлімшесінің студенті болып қабылданып, осылайша жер қойнауын зерттеу жолы басталды.

Қ.И. Сәтбаев кеңестік және Қазақстандағы металлогения ғылымының негізін қалаушы, әлемдегі ең ірі мыс кеніштерінің бірі – Ұлытау-Жезқазған кен орнын тұңғыш ашушы. 1946 жылы құрылған ҚазССР Ғылым академиясының Тұңғыш Президенті, Орталық Азия мен Қазақстан ғалымдары арасынан шыққан тұңғыш академик.

Биыл Мемлекет және қоғам қайраткері, кемеңгер ұйымдастырушы ғалым Қаныш Имантайұлы Сәтбаевтың туғанына – 120 жыл толып отыр.

Осы Республика көлемінде тойланып жатқан үлкен іс-шараға "Ғылым ордасы" РМК Ш.Уәлиханов атындағы Тарих және этнология институты және академик Сәтбаевтың мемориалдық музейінің ұйымдастыруымен Халықаралық ғылыми-тәжірибелік конфереция өтті. Орталық ғылыми кітапхана ғалымның еңбектерінен кітап көрмесін ұйымдастырды. Геолог ғалымның 1933 жылы жарық көрген "Джезказган", "Большой Джезказган" 1935, " Металлогенические прогнозные карты Центрального Казахстана" 1955 , "Казахский филиал Академии наук Союза ССР 1945 году", "Қазақ ССР Ғылым академиясының ашылуы" 1946, "Труды Первой сессии Академии наук КазССР" 1946, 1924 жылы жарық көрген "Алгебра" оқу құралы, Қ.Сәтбаевтың алғы сөзімен 1927 жылы Мәскеуде жарияланған " Ер Едіге" жыры басылымдары, сонымен бірге ғұлама ғалымның замандастарының естеліктері де конференцияға қатысушыларға ұсынылды.

12 сәуір – Ғарышкерлер күні

1961 жылы 12 сәуірде Қазақстанның Байқоңыр аймағынан тұңғыш космос кораблі ғарышқа аттанды. Сөйтіп, Юрий Гагарин – әлемнің тұңғыш ғарышкері, ал Байқоңыр – ғарыш аймағына айналды. Алғашқы ғарыш сапарынан кейінгі жылдары 500-ден аса ғарышкер аспан әлеміне сапар шегіп, ғылыми зерттеулер жүргізді.

Солардың ішінде Қазақстанның үш өкілі, өз елінің ұлттық батырлары, ұшқыш-ғарышкерлер: Тоқтар Әубәкіров, Талғат Мұсабаев және Айдын Айымбетовтер де бар. Олардың есімдері Қазақстан тарихы бетіне алтын әріптермен жазылды.

1991 жылы 2 сәуір айында Кеңес Одағы Ғарышкерлер даярлау орталығында ғарышқа ұшу дайындығынан өткен Тоқтар Әубәкіров сол жылы 2 қазанда Байқоңырдан «Союз ТМ-13» кемесімен ғарышқа аттанды. Ғарыш кемесі жер төңірегіндегі «Мир» орбиталық кешенімен түйісті. Онда ол өзге ғарышкерлермен бірге биотехнология, металлургия, медицина салалары және Арал аймағы бойынша ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізді.

Т.Әубәкіров Кеңес Одағының батыры және Қазақстан Республикасының «Халық қаһарманы» атақтарының иегері.

Екінші ғарышкер Талғат Мұсабаев ғарышқа үш рет ұшты. Ол 1994 жылы 1 шілдеде «Союз ТМ-19» экипажының борт инженері ретінде ғарыш сапарына аттанды. Оның әр жылдардағы ғарыштық экспедицияларының жалпы ұзақтығы бір жылға жуық уақытты құрады. Т.Мұсабаев 2001 жылғы ғарыш сапарында Америка Құрама Штатының миллионері, ғарышкер-турист Денис Титомен бірге ұшты. Т.Мұсабаев Тәуелсіз Қазақстаннан шыққан ғарышкер. Ол Ресей Федерациясының батыры, Қазақстан Республикасының «Халық қаһарманы».

2015 жылдың қыркүйек айында қазақ елінің үшінші азаматы Айдын Айымбетов ғарышқа ұшты. Ол Қазақстан атынан халықаралық экипаж құрамында ғарышты бағындырған Тұңғыш ғарышкер-ұшқыш. Қазақстан Республикасының «Халық қаһарманы». Ғарыш әлемінде болған 9 күн, 20 сағат,13 минутта тапсырылған ғылыми жұмысын, әсіресе Каспий теңізі мен Арал көлі маңының экологиялық жағдайына байланысты зерттеулерін жүргізді.

Осы Әлемдік даталы күнге арнап РМК «Ғылым ордасы» Орталық ғылыми кітапхана кітап көрмесін ұйымдастырды. Ғарыштың негізін салушы орыстың ұлы ғалымдары Константин Эдуардович Циолковский және Сергей Павлович Королевтың ракеталық техника мен аспан әлеміне саяхаттар теориясына арналған ғылыми еңбектері, космос кеңістігін зерттеу және оны игеру жолдарына арналған еңбектермен танысуға болады. Кітап көрмесіне космос әлеміне алғаш рет жол салған №1 космонавт Юрий Гагарин және басқа да халықаралық экипаждар туралы көптеген қызықты материалдар қойылды.

Қазақстанда космос кеңістігін зерттеу туралы жазылған ғылыми еңбектер, еліміздің ғарышкер-ұшқыштары, халық батырлары Т.Әубәкіров, Т.Мұсабаев және А.Айымбетовтердің өмірі, қызметтері және космос кеңістігін бағындырудағы жасаған ерліктері туралы да материалдармен таныса аласыздар.

"ИВИС" компаниясының электрондық ресурстарына қолжетімділік

Құрметті пайдаланушылар!

ҚР БҒМ ҒК "Ғылым ордасы" РМК Орталық ғылыми кітапханасы 2019 ж. 1–30 сәуір аралығында "ИВИС" компаниясының электрондық ресурстарын пайдалануға мүмкіндік жасайды.

"ИВИС" компаниясы электронды ресурстар нарығында 25 жыл бойы жұмыс істейді. Ресей мен ТМД елдерінің ғылыми журналдарының электронды нұсқаларына, соның ішінде әлеуметтік ғылымдар мен гуманитарлық ғылымдар, биология, физика, медицина, химия, ауыл шаруашылығы және т.б. сияқты жарияланымдарды қоса алғанда, АҚШ, Қытай, Тайвань, Жапонияның ақпараттық ресурстарын (кітаптар, ғылыми басылымдар, статистикалық басылымдар, баспасөз) пайдалануға мүмкіндік жасайды.

Ақпараттық ресурстармен қамтамасыз ету,

кітап қорын насихаттау бөлімі

Электрондық ресурстар залы

Тел. 261-02-49

e-mail:Этот адрес электронной почты защищен от спам-ботов. У вас должен быть включен JavaScript для просмотра.

Түркебаев Едіге Айтжанұлы – 90 жыл

Қазақстан Республикасының Ұлттық Ғылым академиясының академигі, экономика ғылымдарының докторы, профессор, ҚазССР еңбек сіңірген ғылым қайраткері Едіге Айтжанұлы Түркебаевтың туғанына 90 жыл. Едіге Айтжанұлы Түркебаев Алматы облысының Жалаңаш аулында 1929 жылы 10-сәуірде дүниеге келген.

• 1943-1948 жж. Е.А. Түркебаев Қазақ тау кен-металлургия институтында студент болды.
• 1951 ж. Москва болат және қоспалар институтын бітірді.
• 1954-1957 жж. Москва болат және қоспалар институтының аспирантурасында оқыды.
• 1957-1960 жж. Қарағанды химия-металлургия институтында жұмыс істеді.
• 1961-1965 жж. Қарағанды металлургия комбинатында жұмыс атқарды.
• 1976-1986 жж. Жоспарлау комитеті жанындағы Ғылыми – зерттеу экономикалық институтын басқарды.

Едіге Айтжанұлы ірі ғалым, металлургия саласында бірқатар монографиялар жазды, қара металлургияда оттегіні пайдалануды енгізген алғашқы мамандардың бірі болды.

Е.А.Түркебаев техника саласына қатысты ондаған ғылым кандидаттарын, бірнеше ғылым докторларын дайындады, сонымен өзі инженерлік экономика мектебін құрды.

Металлургия, металлургиялық және экономикалық ғылымдарды дамытудағы еңбегі үшін

Е.А. Түркебаевқа «Құрмет белгісі» ордені, «Еңбек ардагері» медалі және «Қазақстан Республикасы Ғылымға еңбегі сіңген қайраткері» атағы берілген.

Аталған іс-шараға байланысты «Ғылым ордасы» РМК Орталық ғылыми кітапханасы кітап көрмесін ұйымдастырды. Көрмеге ғалымның өмірі мен шығармашылығына арналған әдебиеттер, ғылыми еңбектері, мерзімді басылымдардағы мақалалары және ол туралы жазылған естеліктер оқырмандарға ұсынылды.

8 наурыз

Құрметті Орталық ғылыми кітапхана оқырмандары! Сіздерді 8 наурыз Халықаралық әйелдер мейрамымен шын жүректен құттықтаймыз! Сіздерге шынайы көңілден зор денсаулық, баянды бақыт, отбасыларыңызға береке-бірлік, еңбектеріңізге табыс тілейміз!

Гагарин Юрий Алексеевич - 85 жыл

Юрий Алексеевич Гагарин 9 наурызда 1934 жылы ССРО, (бұрынғы Гжат) Гагарин ауданы, Клушино ауылы, Смоленск облысында дүниеге келген. КСРО ұшқыш-ғарышкері, ғарыш кеңістігіне сапар жасаған бірінші адам, полковник, Кеңес Одағының Батыры. 1951 жылы Мәскеу маңындағы Люберцы қаласыңдағы қолөнер училищесін, 1955 жылы Саратов индустрия техникумын бітірген. 1955 жылдан Кеңес Армиясы катарында болған. 1957 жылы 1-Чкалов әскери-авиация ұшқыштар училищесін бітіргеннен кейін, Солтүстік флоттың жойғыш авиациялық бөлімдерінде қызмет етті. 1960 жылы ғарышкерлер қатарына алынды. 1961 жылдан ғарышкерлер отрядының командирі болды. 1961 жылы 12 сәуірде тарихта тұңғыш рет "Восток" ғарыш кемесімен Байкоңыр ғарыш алаңынан ғарышка ұшты. Ол Жерді айналып ұшып, 1 сағ 48 минуттан кейін Жерге қайта қонды. Бұдан кейін ол ұшқыш-ғарышкер ретінде өзінің ұшу шеберлігін жетілдіріп, ғарышкерлерді үйретіп - жаттықтыру ісіне тікелей араласып, ғарыш кемелерінің ұшу процесін басқаруға қатынасып отырды. 1968 жылы Әскери-әуе инженерлік академиясын бітірді. 1964-1968 жылдары ғарышкерлерді даярлау орталығы бастығының орынбасары болды. 1966 жылдан Астронавтика халықаралық академиясының құрметті мүшесі, Ленин орденімен, медальдермен және көптеген шет ел ордендерімен марапатталған. Гагаринге Чехословакияның Социалистік Еңбек Ері, Болгарияның Батыры, Венгрияның Еңбек Ері атақтары берілді. 1968 жылы Халықаралық авиациялық федерациясы Ю.А. Гагарин атындағы алтын медаль тағайындады. Ресейдегі ғарышкерлерді даярлау орталығы Гагарин атындағы Ресей ҒА-ның ғылыми-зерттеу орталығы, дүние жүзінің көптеген оку орындары, қалалар, көшелер мен алаңдар Гагарин есімімен аталады.

Аталған іс-шараға арнап, Орталық ғылыми кітапхана кітап көрмесін ұйымдастырды. Көрмеге ұшқыш-ғарышкердің өмірі мен қызметінің негізгі кезеңдері, еңбектері, ол туралы әдебиеттер мен естеліктерді, халықаралық және республикалық марапаттары туралы мәлеметтерді оқырмандар назарына ұсынып отырмыз.

Кітапханамыздың қоры түрік тіліндегі кітап және журналдармен толықты

Бүгін Орталық ғылыми кітапхананың қоры түрік тіліндегі кітап және журналдармен толықты. Avrasya Araştırma Enstitüsü Müdürü Doç. Dr. Vakur Sümer мырза кітапханамызға келіп, ғылыми-зерттеу институтынан шығатын басылымдарды сыйға тартты.

Әнуар Жақсығалиұлы Дербісәлиннің туғанына 90 жыл

Қазақ CCР Ғылым академиясының корреспондент мүшесі, филология ғылымдарының докторы, профессор Әнуар Жақсығалиұлы Дербісәлин 1929 жылы 18 ақпанда Ақтөбе облысы, Ойыл ауданының Қызылжар ауылында дүниеге келген. Ақтөбедегі Байғанин атындағы мұғалімдер институтының Орыс тілі мен әдебиеті факультетін және Алматыдағы Абай атындағы педагогикалық институтты үздік бітіргеннен кейін өз мамандығы бойынша мұғалімдік қызмет атқарды.

1951-1954 жылдары Қазақ ССР Ғылым академиясының Тіл және әдебиет институтының аспирантурасында оқып, көп ұзамай «Ыбырай Алтынсариннің әдеби мұрасы» деген тақырыпта кандидаттық диссертация қорғады. Араға біраз жыл салып 1969 жылы «Қазақтың Октябрь алдындағы демократияшыл әдебиетінің даму жолдары» тақырыбында докторлық диссертация қорғады. Ғалымның отыз жылдай өмірі ҚР Ғылым академиясының М.О.Әуезов атындағы Әдебиет және өнер институты шаңырағында өтті. Ол бірнеше монография мен көптеген ғылыми мақалалардың авторы. 1983 жылы Қазақ CCР Ғылым академиясының корреспондент мүшесі болып сайланды. Ә.Дербісәлин ғылыми ортаға, зиялы қауымға Ыбырай Алтынсарин мұрасын түбегейлі зерттеген ғалым ретінде танылды. Жазушы өмірі мен қызметін зерттеген еңбектер әр жылдары орыс, қазақ тілдерінде жарық көрді.

Ә.Ж. Дербісәлин республикалық білім беру, ғылыми кадрлар даярлау саласына да көп еңбек сіңірді. Ол көптеген ғылыми кітаптардың жауапты редакторы, 6 томдық академиялық «Қазақ әдебиеті тарихы» еңбегінің, 12 томдық Қазақ совет энциклопедиясының негізгі авторларының бірі болды.

2019 жылдың 22 ақпанында ҚР Білім және ғылым министрлігі М.О. Әуезов атындағы Әдебиет және өнер институты мен Орталық ғылыми кітапханасының ұйымдастыруымен әдебиеттанушы ғалымның туғанына 90 жыл толуына арналған «Әдебиеттанушы-ғалым Әнуәр Дербісәлиннің ғылыми мұрасы рухани жаңғыру контексінде» атты Халықаралық ғылыми-теориялық конференция өтті. Осы мерейтойлық іс-шараға арнап Орталық ғылыми кітапхана ғалым еңбектерінен кітап көрмесін ұйымдастырды. Көрмеден ғалымның азаматтық болмысы мен ғалымдық парасаты туралы жазылған естеліктер, замандастарымен бірге түскен суреттерін, ғылыми еңбектерін көріп таныса аласыздар. Аталған іс-шараға ғалымдар, өнер қайраткерлері, Ақтөбе облысы Ойыл ауданындағы ғалым есімімен аталатын мектептен қонақтар қатысып өз естеліктерін жеткізді.

ИВИС компаниясының электрондық ресурстары

«Ғылым ордасы» РМК Орталық ғылыми кітапханасында Ресейдің ИВИС компаниясының электрондық ресурстары мәліметтер базасының таныстырылымы өтті.

Компания (ИВИС) электронды ресурстар нарығында Ресей мен ТМД елдерінің ғылыми журналдарының электронды нұсқаларына, соның ішінде әлеуметтік ғылымдар мен гуманитарлық ғылымдар, биология, физика, медицина, химия, ауыл шаруашылығы және т.б. сияқты жарияланымдарды қоса алғанда, 25 жыл бойы жұмыс істейді. АҚШ, Қытай, Тайвань, Жапонияның ақпараттық ресурстарын (кітаптар, ғылыми басылымдар, статистикалық басылымдар, баспасөз) пайдалануға мүмкіндік жасайды.

Таныстырылымды ИВИС компаниясының сату және маркетинг жөніндегі директоры Дмитрий Ушанов жүргізді. Іс-шараға Абай атындағы ҚҰПУ, Қ.И.Сәтбаев атындағы геология институты, сейсмология, зоология, ионосфера институттары, Ө.Ө. Оспанов атындағы топырақтану және агрохимия институты, Орталық ғылыми кітапхана қызметкерлері және т.б. қатысты.

Қазақстан Республикасы Премьер-министрі Бақытжан Сағынтаев Алматы қаласына іс-сапары барысында «Ғылым Ордасы» РМК Орталық ғылыми кітапханасында болып қайтты

21 желтоқсан күні Қазақстан Республикасы Премьер-министрі Бақытжан Әбдірұлы Сағынтаев Алматы қаласына іс-сапары барысында «Ғылым Ордасы» РМК Орталық ғылыми кітапханасында сонау ғасырлар қойнауынан сақталып келе жатқан, тарихы терең, сирек кітаптар көрмесін көріп өзінің оң бағасын берді. Сонымен қатар, Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрі Ерлан Кенжеғалиұлы Сағадиев пен Алматы қаласының әкімі Бауыржан Байбекте көрменің таныстырылуында болды.

Мәлике Ғұмарованың туғанына 100 жыл толуына арналған дөңгелек үстел өткізілді

ҚР БҒМ М.О. Әуезов атынд. Әдебиет және өнер институты және "Ғылым ордасы" РМК Орталық ғылыми кітапханасы әдебиет тарихын зерттеуші, фольклортанушы, текстолог - маман, филология ғылымдарының кандидаты Мәлике Ғұмарованың туғанына 100 жыл толуына арналған дөңгелек үстел өткізді. Дөңгелек үстел қонақтары Мәлике Ғұмаровамен бірге жұмыс істеген қолжазбатанушы ғалым Мақсұт Шафиғи мен Жұмат Тілепов өздерінің ыстық естеліктерімен бөлісті. Дөңгелек үстел барысында Орал қаласындағы университетпен онлайн-байланыс арқылы баяндамалар тындалды. Мəлике Ғұмарқызы Ғұмарованың туғанына 100 жыл толуына орай ғалымның еңбектерінен кітап көрмесі қойылды. Көрмемен Орталық ғылыми кітапхананың «Сирек кітаптар, қолжазбалар жəне ұлттық əдебиеті» бөлімінің оқырмандар залынан 29 желтоқсанға дейін таныса аласыздар.

Мəлике Ғұмарқызы Ғұмарова (1918, Орал облысы, Орда қаласы - 1994, Алматы) - фольклортанушы, текстолог ғалым, филология ғылымдарының кандидаты (1953). 1943-1987 жылдары Қаз. ССР ҒА-ның Тіл жəне əдебиет институтының Текстология, қолжазба бөліміне жұмыс істеген. Жамбыл шығармаларын жинаған, Көрұғлы, Қамбарт.б. батырлық жырын құрастырған. "Қазақ қолжазбаларының ғылыми сипаттамасына" батырлық, ғашықтық жырларға сипаттама жазды. "Қамбар батыр", "Қызжібек" жырларының ғылыми басылымын дайындады. Халық ақындарының өлеңдерімен айтыстарын жинады. Ғылым Ордасы ОҒК жəне ƏӨИ Қолжазба қорларындағы сирек қолжазбаларды жүйеледі.