100 zhyl

    2016 жылы 16 қазан күні белгілі ғалым, педагог, қоғам қайраткері, профессор, экономика ғылымдарының докторы Ахмедова Нұрхан Бәтiшқызы 101 жасқа толған шағында көз жұмды. 

Бiлiмнiң кілтi ғылым : Белгiлi ғалым, қоғам қайраткерi, профессор, экономика ғылымдарының докторы және кiтапханатанушы Ахмедова Нұрхан Бәтiшқызының өмiр жолы мен қызметi/ҚР ҰҒА. ОҒК; Құраст.: К.Қ. Қойшығарина; Библ. ред.: Л.Д.Әбенова, С.С.Ақашева, Д.Ж.Омарбекова, Т.В.Вдовухина; Бас ред.:А.К.Қошанов; Жауапты ред.:К.К.Әбуғалиева. - Алматы, 2002. - 107б. : ил.,портр. - ISBN 9965-473-21-8

Дочь степи (К 90-летию Ахмедовой Нурхан Батишевны, докт.экон.наук, профессора)/ Гл.ред. А.К.Кошанов;Отв.ред.К.К.Абугалиева;МОН РК,ЦНБ. - Алматы, 2006. - 153с. :ил.:фото. - (Деятели науки и культуры Казахстана). Книга "Дочь степи"посвящена жизни и творчеству известного ученого, педагога, государственного деятеля, профессора, доктора экономических наук Ахмедовой Нурхан Батишевны, внесшей значительный вклад в становление и развитие Центральной научной библиотеки Академии наук Казахстана.

  Біржанов Х. Қанағатшыл, мейірбан адамдар ұзақ жасайды // Алматы ақшамы, 2015.12.21.

   Майлыбаева С. Алаш рухының аруанасы // Алматы ақшамы, 2015.10.14

Нұрхан Бәтішқызы Ахмедова 1915 жылдың 21 желтоқсанында дүниеге келген.

1938 жылы Москваның Теміржол транспорты институтын бітіріп, Түркістан-Сібір теміржол басқармасының жүк тасымалдау қызметіне инженер-экономист болып жұмысқа жіберілді.

1939-1948 жылдары Қазақстан Орталық комитеті Лениншіл Коммунистік Жастар одағының секретары болып сайланды. Еліміз үшін ең ауыр кезеңде майданға 46 ұрыс машинасын жөнелткен «Қазақстан комсомолы» танктер колоннасын құруға белсенді атсалысты.

1948-1953 жылдары Н.Б.Ахмедова Қазақстан К/б/П  Орталық комитетінде Әйелдер арасындағы жұмыс бөлімін басқарды.

1953 ж. Қоғамдық ғылымдар академиясының аспирантурасына түсіп, 1955 жылы «Роль социалистического размещения производительных сил в экономическом развитии Казахской ССР» деген тақырыптағы  диссертациясын сәтті қорғап, экономика ғылымдарының кандидаты ғылыми атағын алды.

1957 ж. 1 наурызынан бастап Қазақ ССР Ғылым академиясы Президиумының жарлығымен   Қазақ ССР Ғылым академиясы Орталық ғылыми кітапханасының директоры болып тағайындалады. Бұл кітапхананың ірі ғылыми-ақпараттық мекеме болып құрылу, қалыптасу кезеңі еді.

Н.Б.Ахмедова кітап қорының отандық және шетел әдебиеттерімен ғылыми негізде толықтырылуына мүмкіндік жасады. Кітапхана ісінің кей салаларының дамуы үшін мамандарды таңдау, оқыту, мамандарды дұрыс орналастыру, кітап қорын одақтас республикалар кітапханаларының қорларынан алынған кітаптармен толықтыру жұмыстары үнемі жүргізіліп отырды. Кітап қорын қалыптастыру  мәселесін Қаныш Имантайұлы Сәтбаев өзі қадағалады. Совет Одағының түкпір-түкпіріндегі ірі кітапханалардың  резервтегі қорларынан ОҒК қызметкерлері іріктеп алған кітаптар Алматыға контейнерлермен жеткізіліп отырды.

Нұрхан Бәтішқызы басқарған 30 жыл ішінде Орталық ғылыми кітапхана одақтағы академиялық кітапханалар  арасында алдыңғы орында болды. Ал, ең үлкен еңбегі – Халықаралық кітап  алмастыру жұмысын дамытуы болды.  Н.Б.Ахмедова басшылық еткен кезеңде кітапхана әлемнің 46 елінің 266 ғылыми мекемесімен, атап айтқанда, әлемнің ірі кітапханалары –  АҚШ-тың Конгресс кітапханасы, Париждің Ұлттық кітапханасы, Нью-Йорктегі көпшілік кітапхана, Пекиннің Мемлекеттік кітапханасы және т.б. кітапханалармен кітап алмастыру жұмысын жолға қойды. 80-жылдары әлемнің 61 мемлекетіндегі 870 ғылыми мекемемен кітап алмасу жұмысын жүргізіп, кітапхананың шетел ғылыми әдебиеттер қоры Орта Азия аймағындағы кітапханалар арасында ең үздігі болды.

Ғылыми-зерттеу жұмыстарын жетілдіру және кітап қорын сақтау мақсатында  Сирек кітаптар, қолжазбалар және қазақ тіліндегі ғылыми әдебиеттер қоры мен кітаптарды түптеу және қайта қалпына келтіру бөлімдері ашылды. Ғалымдардың ақпараттық сұранысын толық қанағаттандыру мақсатында  Нұрхан Бәтішқызы Ғылыми-зерттеу институттары жанынан 21 кітапхана филиалын құру және оны жетілдіру мақсатында Орталықтандырылған кітапханалар жүйесін құруға  жәрдем жасады. Сонымен бірге, кітапхана ісіндегі негізгі іздеу аппараты – каталогтарға үлкен мән беріп, кітап қорын толықтыру мен каталогтарға редакция жасау жұмысына ғалымдарды тартып, ғылыми-көмекші аппараттың сапасын көтерді. Кітап қорын насихаттауға үлкен көңіл бөлді, ғылым дамуының маңызды мәселелері жөнінде шетелдік баспалар мен фирмалар басылымдарының тақырыптық көрмелерін ұйымдастырды.

 Н.Б.Ахмедованың басшылығымен библиографиялық көрсеткіштерді құрастырудың негізгі бағыттары, кітапхананың кітап қорының негізінде зерттеу тақырыптарын тұжырымдау, Қазақ ССР ҒА ғылыми-зерттеу мекемелерінің жұмысына сәйкес кітап қорын жинақтаудың тематикалық-типологиялық жоспарын зерттеу және құрастыру, ғылыми негізде ағымдағы және өткенді шолатын библиографиялық құралдар шығарылды.

Сол кезеңдерде, Қазақ ССР ҒА Орталық ғылыми кітапханасы – елімізде алғашқылардың бірі болып есептеуіш техникалардың көмегімен жұмыс жүйесін автоматтандыру жұмысын қолға алды.

Нұрхан Бәтішқызы  қоғамдағы экономикалық ғылыми ортада беделді жан. 1972 жылы «Проблемы развития и размещения промышленности Казахстана»  атты тақырыпта докторлық диссертация қорғап, кейіннен монография етіп шығарды.

1977 жылы 20 қаңтарда Ғылым академиясының Президиумының бұйрығымен  Қоғамдық ғылымдар саласында ғылыми ақпараттарды ұйымдастыру  (ОНИОН) СОПС бөліміне меңгерушілікке тағайындалды. Сонымен қатар, Орталық ғылыми кітапхана директоры қызметін де атқарды.

1987 жылдан бері құрметті еңбек демалысында.

Н.Б. Ахмедованың бүкіл көп салалықызметі үкіметтің жоғары наградаларымен марапатталған.