Қазақстанның ұлттық кітапханасының қазыналары: сирек басылымдар мен бірегей қолжазбалар

Қазақстанның ұлттық кітапханасы — бұл тек кітап оқып, сақтайтын орын ғана емес. Бұл — қазақ халқының бай тарихы мен дәстүрін көрсететін, бірегей басылымдар мен сирек қолжазбалар шоғырланған мәдени орталық. Осы кітапханаға ерекше сипат беретін кітап қазыналарының әлеміне енейік.

Қазақ жазба мұраларының бірегей қолжазбалары

Ұлттық кітапхана қорының ең маңызды бөліктерінің бірі — қазақ тіліндегі сирек қолжазбалар. Бұл құжаттар бізді қазақ әдебиеті мен ғылымының бастауларына жетелеп, өткен заманның рухын сезінуге мүмкіндік береді. Коллекцияда XVIII және XIX ғасырларда араб графикасында жазылған қолжазбалар бар. Олардың ішінде қазақ ақындары, философтары мен ойшылдарының, мысалы, Абай Құнанбайұлы мен Шәкәрім Құдайбердіұлының еңбектері сақталған. Бұл қолжазбалардың әрқайсысы — өз заманының рухын бейнелейтін әдеби әрі тарихи мұра.

Коллекцияның інжу-маржандарының бірі — «Қобыланды батыр» эпосының қолжазбасы. Ұрпақтан ұрпаққа ауызша жеткізіліп келген бұл эпос кейіннен қағазға түсірілген. Бұл мәтін тек көне әңгімелеу тілі мен стилін ғана емес, сонымен қатар қазақ халқының мәдени құндылықтарын зерттеуге мүмкіндік береді.

Көзтартар сирек басылымдар

Ұлттық кітапхана сирек басылымдар топтамасымен де танымал. Олардың арасында қазақ тілінде шыққан алғашқы кітаптар мен XX ғасырдың басында жарық көрген басылымдар бар. Мысалы, 1913 жылдан бастап Әлихан Бөкейхановтың редакциясымен шыққан «Қазақ» газетінің түпнұсқа нұсқасы — ұлттық жаңғыру тарихын зерттеуге арналған негізгі артефакттердің бірі.

Кітапхана қорынан қазақ тілінің араб графикасынан латын әліпбиіне, одан кейін кириллицаға көшкен кезеңін бейнелейтін басылымдарды табуға болады. Бұл кітаптар әдеби мұраны ғана емес, елде болған саяси және әлеуметтік өзгерістерді де көрсетеді.

Ерекше қызығушылық тудыратындары — шетелдік серіктестер сыйға тартқан көне кітаптар. Олардың ішінде қазақ тіліне аударылған шығыс әдебиетінің сирек үлгілері бар. Мұндай кітаптар Қазақстан мен басқа елдер арасындағы мәдени алмасудың символы болып табылады.

Қазыналарды сақтаудағы заманауи технологиялар

Бұл бірегей материалдарды сақтау үшін ұлттық кітапхана заманауи технологияларды белсенді түрде қолданады. Қолжазбалар мен сирек кітаптар цифрландыру процесінен өтіп, оларды бүлінуден қорғап, бүкіл әлем бойынша зерттеушілер үшін қолжетімді етеді. Электронды кітапхана құру — баға жетпес мұраны болашақ ұрпаққа сақтап қалуға мүмкіндік беретін үлкен жетістік.

Сонымен қатар, кітапханада ескі қолжазбалар мен көне кітаптарды қалпына келтіретін зертханалар жұмыс істейді. Тәжірибелі мамандардың бұл жұмысы терең білім мен тарихқа құрметті талап ететін мұқият процесс болып табылады.

Қазақстанның ұлттық кітапханасының қазыналары — бұл тек білім қоймасы ғана емес, сонымен бірге елдің мәдени болмысының маңызды элементі. Мұнда мұқият сақталған сирек қолжазбалар мен басылымдар қазақ халқының тарихы мен мәдениетінің тереңдігін ашады. Кітапхана қызметкерлерінің еңбегі мен заманауи технологиялардың арқасында бұл мұра зерттеулер мен болашақ ұрпақтың шабыт көзі ретінде қолжетімді болып қала береді. Ұлттық кітапхана — бұл өткен мен қазіргі, болашақты байланыстыратын көпір, ол қазақстандықтарды өз тамырларымен және әлемдік мәдени мұрамен біріктіреді.