Сирек қордағы Абай мұралары

Орталық ғылыми кітапхананың сирек кітаптар мен қолжазбалар қорында сақталған хакім Абай мұралары туралы жазған Сымбат Игілікқызының мақаласы "Жас Алашта".

https://zhasalash.kz/.../sirek-qordagy-abaj-muralary...

Кітапхана қорында Абай Құнанбаевқа қатысты құнды қолжазбалармен қатар, осы кезге дейін шығып келе жатқан жинақтары да сақталған. Әлемге танылған Абайды қанша ұлықтасақ та артықтық етпес. Абай – мәңгі, ұрпағымен бірге жасай бермек!

Зардыхан Қинаятұлының туғанына – 80 жыл

Саналы ғұмырының 50 жылын кеңестік кезеңде Моңғолияда, қалғанын атажұртта өткізген Моңғолияның мемлекет және қоғам қайраткері, тарих ғылымдарының докторы Зардыхан Қинаятұлының туғанына – 80 жыл толып отыр. Зардыхан Қинаятұлы 1940 жылы 30 желтоқсанда Моңғолияның Қобда өлкесінде дүниеге келген. 1965 жылы Моңғол мемлекеттік университетін Сухе-Батор атындағы стипендиямен тарих мамандығы бойынша бітірген. 1972-1975 жылдары Мәскеудегі Қоғамдық ғылымдар академиясының аспирантурасында білімін жалғастырып, философия ғылымдарының кандидаты, ал 1987 жылы осы оқу орнында тарих ғылымының докторы атағын алған. Моңғолия Халық Республикасының Орталық атқару, партия органдарында түрлі қызметтер атқарған. Еліміз Тәуелсіздігін алған жылдары атажұртқа оралып, қалған бар өмірін еліміздегі тарих ғылымын зерттеуге арнады. Бірнеше тілді меңгерген ғалым қазақ мемлекеттігі тарихына және Моңғолиядағы қазақ диаспорасына байланысты бірнеше монографиялық еңбектер жазды. Еңбектері жоғары бағаланып, Моңғолияның және Қазақстан Республикасының наградаларымен марапатталды.

2020 жылдың 23 желтоқсанында Ш.Ш.Уәлиханов атындағы Тарих және этнология институты, Қазақ ұлттық аграрлық зерттеу университетінің «Рухани жаңғыру» институты және «Дүниежүзі қазақтары қауымдастығы» Республикалық қоғамдық бірлестігі ұжымдарымен бірлесіп Зардыхан Қинаятұлының ғылыми мұрасын зерделеп, оған баға беру және насихаттау мақсатында «Ұлы Дала тарихы және тұлға» атты Халықаралық ғылыми-тәжірибелік онлайн-офлайн конференция өткізді.

«Ғылым ордасы» РМК Орталық ғылыми кітапханасы белгілі саясаткер, тарихшы-ғалым, тарих ғылымдарының докторы, профессор Зардыхан Қинаятүлының әр жылдары жарық көрген монографиялары мен мерзімді басылымдарда жарияланған ғылыми мақалаларынан кітап көрмесін ұйымдастырды.

ШАЛКИІЗ ЖЫРАУДЫҢ РУХТЫ ЖЫРЛАРЫНЫҢ ОНШАҚТЫ ҚОЛЖАЗБАСЫ БАР

Құнан боз деген аты бар,

Алдынан қара кетпеген,

Артынан адам жетпеген.

Көк садақты, көк бетті,

Жараған боз келбетті,

Жалғыз оғын атқанда,

Мың кәпірді еңіретті.

.....

Енді бірін кім десең,

Сырты қызыл күймелі,

Омырауы алтын түймелі,

Тұу сыртынан қарасаң,

Дөнен бұқа шүйделі.

Қарт бурадай қабақты,

Қарт бір қазан тамақты.

... ......

Кәуірдің еті болмаса,

Өзге азықты жемеген.

Қарсы келген дұшпанды,

Қару етер демеген...

"Ноғайлының он шалы" атты қолжазбадан үзінді. Бұл атақты Шалкиіз жыраудың қалмақтың көп жылқысын айдап қашқанда, артынан қуып жеткен қалмақтарға өзінің тоғыз серігін суреттеп, төгіп айтқан жырларынан. Аңыз бойынша, осы өлеңнен кейін қуғыншылар қайтып кеткен деседі.

Толығырақ...

"ҰЛЫ ДАЛА ТҰЛҒАЛАРЫНЫҢ" КӨПТОМДЫҒЫ КӨШ БАСТАҒАН ЖАҢА КІТАПТАР ЛЕГІ

Көне түркі тұлғалары мен арғықазақтар, Қазақ ойшылдары, Қазақтың би-шешендері, Қоғам және мемлекет қайраткерлері қатарлы көлемді атаулар бойынша көптомға жоспарланған "Ұлы дала тұлғалары" сериясының төрт томы және томдардың анықтамалық көрсеткіші бастаған құнды кітаптар кітапханамызға келді.

Қытай ғалымы Су Бэйхайдың "Қазақтың жалпы тарихы" төрт томдық кесек еңбегі де кітап қорымызға түскенін айта кеткен жөн. "Нұрлы әлем" баспасынан шыққан Абай Құнанбайұлы 175 жыл, "Ұлы дала халқы мәдениетіндегі қоршаған орта", "Жыр арқауы - ата заң", "Өрт жылдардың отты жандары", т.б. жаңа кітаптар да қазынаға қосылды. Темірхан Медетбектің "Аудармалар, ой - толғамдары", Әлібек Асқаровтың"Туған жерге туыңды тік!" эсселері, Мадина Омарованың "Көмбе нанның дәмі", Нұрдәулет Ақыштың " Аласа таулар аясында" романы, Қайрат Раевтың " Алаштың арда ұлдары", Айгүл Кемелбаеваның "Папирус" жинағы, Серік Оспанның "Балуан Шолақ" еңбегі және Есболат Айдабосын "Тибет аруы" кітабы, т.б. әдеби, ғылыми және шет тілінен аударылған қырыққа жуық жаңа кітаптар кітапханамыз арқылы оқырманға жол тартты.