85 жыл

     Р.Б. Сүлейменов атындағы Шығыстану институты жанындағы Тарихи материалдарды зерттеу бойынша республикалық ақпараттық орталығы, ҚР БҒМ ҒК «Ғылым ордасы» РМК, Францияның Орталық Азияны зерттеу институтымен (IFEAC) бірлескен «Манускриптология және кодикология» бойынша халықаралық жазғы мектеп жұмысы жайында хабарлама.

     Мектеп 2014 жылдың тамыз айының 25-29 жұлдызы аралығында ҚР БҒМ ҒК «Ғылым ордасы» РМК Ғылыми кітапаханасының сирек кездесетін кітаптар, қолжазбалар және ұлттық әдебиет бөлімінде жұмыс істеді.


     Жазғы мектеп жұмысы профессор М.К.Әбусеитова мен РМК «Ғылым ордасының» бас директоры Р.О. Кәрібжанованың құттықтау сөзімен ашылды. Бас директор «Ғылым ордасы» РМК құрылымы мен қызметі жайында, ғылыми қысқаша баяндап өтті.
Жазғы мектепке қатысушылар осы саладағы жетекші маман-профессорлар Франсис Ришар және Александр Папас (Франция), Лола Додхудоевалардан (Тәжікстан) дәріс алды. Мектеп жұмысы методологиялық және практикалық екі сессиядан құралды, бұл «Ғылым ордасы» Ғылыми кітапханасының қорларында сақталған парсы, шағатай, араб тілдеріндегі қолжазбалардың түпнұсқаларымен танысуға мүмкіндік берді.

     25 тамыз. Профессор Ф.Ришардың «Арабша жазылған жазба дереккөздердің маңыздылығы. Жинақтар мен каталогтарға жалпы шолу. Орталық Азия мысалы. «Кодикология» деген не? Кодикологиялық сипаттаманың әртүрлі элементтері. Әдістері және аспаптары» 
Ф.Ришар өзінің дәрісінде арабша жазылған дереккөздердң маңыздылығына тоқтала келе, Орта Азияда шыққан жинақтар мен каталогтарға шолу жасады. Кодикология ғылымы туралы түсініктеме беріп, кітаптар және олардың түрлері, түптеу, кітап шығаруда пайдаланатын қағазды дайындау, әріптер, сиялар, қолжазбаны жазылуы жайында таныстырды. Қағаздың сапасы, қай елде, қай жерде шыққанын анықтау, сонымен қатар қолжазба арналған қағазды дайындау әдістері, материалдары жайында мағлұматтар берді.
    26 тамыз. Профессор Ришар жазба мұра және мәтіндердің (кітаптар, құжаттар, вакф, хаттар) типологиясы, мазмұны жайлы айтты. Қолжазба мазмұнына талдау жасады. Автордың, көшіріп жазушының рөлі жайлы баяндады. Сонымен бірге, кітапхана жұмысы үшін мағызды ақпарат қолжазбалар каталогын құрастыру болып табылды.

     Профессор Папастың дәрісі Табакат жанрын талқылауға арналды, түркі қолжазбаларымен таныстырды. Бұхараға дейін 2 үлкен мектеп болған, Тимуриддер мектебі - орталығы Герат қаласы. 18 ғасырда түрік тіліндегі манускрипция пайда болды. 
Қолжазбалар дайындау үшін алдымен қағаз түрлі-түсті бояуы бар ерітіндіге салынып, кептіріліп, жиектері сызылып, сонан соң алтын бүркілген. Бұндай қолжазбалар құнды болған. Оларды сыйлы адамдарға сыйға тартқан.
     Сонымен қатар профессор А.Папас «Қолжазбалардың ұмыт болған көздері: шажара, тұмар және маснави» жөнінде мағлұматтар берді.
18-19 ғғ.сопы шежіресі жайында айтылды. Орталық Азиядағы ұзындығы 4 м, ені 30 см.болатын генеологиялық бұтақ жайында баяндалды, арабша жазылған, мөртаңбасы жоқ, 2 калиграфиялық стильмен жазылған. Осман мәдениетіне тән дүниені Лувр музейі сатып алған, ислам мәдениеті бөлімінде көрсетіледі. 
     Сонымен қатар, тұмар жайында мағлұматтар берілді, тұмар жасау үшін 1 күн кететін болған. Ол адамды тілден, көз тиюден, жамандықтан, сақтайтын болған.
     Профессор Лола Додхудоеваның дәрісі Тәжікстанның қолжазба қорлары және оны заманауи тұрғыдан зерделеу нәтижелері мен оның болашағына арналды. Профессор шығыстанушы ғалым Ю. Крачковский мен Александр Семенов жайлы тоқталып, олардың ғылыми еңбектері жайлы баяндады.Тәжікстандағы қолжазба қорымен таныстырды.