Articles

   1. Казахстан в Великой Отечественной войне1941 - 1945 / Г.

 Абишев. - Алма-Ата., 1958 - 353 с.

Великая Отечественная война Советского Союза против фашистской Германии и империалистической Японии (1941— 1945 годы) подняла всех трудящихся СССР на защиту своей Родины. Отстояв свободу и незавиcимость своей страны, со­ветский народ спас мировую цивилизацию и предотвратил угрозу порабощения всего человечества фашизмом.

Советская страна с честью выдержала историческое ис­пытание и победоносно вышла из войны. Вопреки расчетам империалистов на ослабление нашей страны, в годы войны еще больше укрепился союз рабочего класса и колхозного крестьянства, укреплялось единство народов нашей страны, стало еще более монолитным морально-политическое един­ство советских людей, укрепилась дружба народов, на новую высшую ступень поднялся патриотизм трудящихся СССР.

Казахский народ, как и другие народы Советского Союза, впервые участвовал в такой великой битве, какой являлась Отечественная война и показал себя героическим народом, преисполненным чувства советского патриотизма и социали­стической национальной гордости. Трудящиеся Казахстана гордятся своим вкладом в дело защиты своей Родины, гор­дятся самоотверженными подвигами лучших своих сынов и дочерей, заслуживших высокие правительственные награды. За проявленные мужество, стойкость и героизм в борьбе с немецко-фашистскими захватчиками более 60 тысяч воинов Казахстана были награждены орденами и медалями Советского Союза. 369 фронтовиков — посланцев республики — удостоены высокого звания Героя Советского Союза, среди НИХ 150 человек коммунистов и 75 комсомольцев. 

2. Алия: Документы, воспоминания, статьи, очерки и др.докум.материалы о Герое Сов. Союза А. Молдагуловой.(Для ст. шк. возраста)/ Сост.: С.Аскаров. - Алма-Ата: Жалын, 1985. – 118 с.

Алие Молдагуловой не было еще н девятнадцати лет, когда вражеская пуля оборвала ее жизнь. Жизнь, которая только начиналась и в которой предстояло еще познать верность и любовь, чувство материнства и радость любимой работы.
Но война в один миг отсекла все предвоенные мечты. Все, что было до первых взрывов бомб, - безвозвратно ушло, осталось в воспоминаниях. На первое место у каждого советского человека выдвинулись самые главные, сокровенные, воспитанные нашей партией чувства - любовь к родному народу, стремление защищать свою Роди¬ну до последней капли крови.
Эта казахская девушка была беззаветно предана своей стране. Вместе с горьковатым запахом полыни, волнующим зрелищем парящего в небе орла на всю жизнь вошла в ее душу необъятная казахстанская степь. Бесконечно мил и любим был ей Ленинград - колыбель революции, город, где она жила и училась.
Впереди у Алии, как и у многих тысяч ее сверстников, открывалась большая счастливая жизнь. С каждым днем крепла наша советская республика. Поднимались корпуса гигантских строек, вступали в строй новые заводы и фабрики. Страна расправляла свои богатырские плечи. И везде нужны были задор и крепкие руки молодых.
И Алия спешила жить. Она торопила дни, чтобы быстрее стать взрослой, принять личное участие в тех великих преобразованиях, которые свершались в советских городах и селах.
В основу книги легли воспоминания однополчан, родных и близких мужественной казахской девушки Алии Молдагуловой. Она прожила короткую жизнь, но эта жизнь вместила в себя подвиг, за который Алия была удостоена высшей награды Родины - звания Героя Советского Союза.

3. Аупбаев, Жанболат Сырымды саған айтамын/ Аупбаев, Жанболат. - Алматы: Жалын, 1990. – 208 б.

Ұлы Отан соғысы елге де, ерге де үлкен сын болғаны аян. Сол сұрапыл соғыста толарсақтан саз кешіп жүріп, қатыге жаумен алысқандардын ерлігін жас ұрпаққа паш ету - бар шаның ісі. Журналист Ж. Аупбаев бұл кітабында осыны мұрат еткен.
Автор халық батыры Б, Момышұлы, әйгілі Брест камалын корғаған В. Фурсов, соғыстан кейін 28 жыл өткен соң, батырдың Алтын жулдызын омырауына таққан З. Құсанов 28 панфиловшы-жауынгердің батырлығын алғаш жазған А. Кривицкий және басқа да патрноттар жайлы соны деректер жинап, олардыц өмір, майдан жолын бүгінгі күн рухымен үндестіре әнгімелейді.

4. Бауыржан батыр: Совет Одағының батыры Бауыржан Момышұлының 80 жылдық мерекесіне арналады/ Құраст. Мекемтас Мырзахметов. - Алматы: Жалын, 1991 - 354 б.: ил., портр

Аты бүкіл әлем халқына аңыз боп тараған қазақ елінің ақиық қыраны Бауыржан Момышұлының қайталанбас ғажайып сырға толы өмір жолы мен көркем туындылары жөнінде сан тарапты пікір айтылып, толассыз жазылып келе жатқан мақала, зерттеу кітаптар қаншама! Бір таңданар жай — Баукеңнің өз шығармалары мен ол жайлы жазылған кітап атаулының бәрі де тез таралып кететін ерекшелігі бар.

Қадірменді оқырман қауым, назарларыңызға ұсынылып отырған «Бауыржан батыр» жинағы қазақ халқының ұлттық батырына айналған Бауыржан Момышұлының архивінде сақталып, бұрын-соңды жарық көрмеген әр түрлі жанрдағы өз туындылары мен Баукең туралы жазылған естеліктерден құралып отыр.

Жинақтың алғашқы белімі «Әңгіме, хат, елең, мақал- мәтелдер» деп аталып, мұнда Баукеңнің дәл бүгінге дейін еш жерде жарияланбай келген жастық шақтағы және де қанды қырғын ішінде жүріп жазған елең-толғаулары молырақ қамтылды. Баукеңнің бойындағы ақындық қуаттың бүршігі ерте белгі бергендігін мектептегі ұстазы Тәңірберген Отарбаев та байқаған. Шәкірттеріне шығарма жаздырып қабілеттерін байқау үстінде бала Бауыржанға «сенен ақындықтың исі шығады» деп айтқан екен аяулы устазы.

Баукең бойындағы шыншылдық пен әділдік, пікірдегі батылдық балаң шағында жазған тырнақалды өлеңдерінің өзінен айқын аңғарылып турады. 

3. Бек, Александр
Арпалыс (Волокаламск тас жолы): Панфиловшылар туралы повесть/ Бек, Александр; Ауд. Қ.Сағындықов. - 1-шi кiт. 4-бас., 2-шi кiт. 3-басылуы. - Алматы: Жалын, 1985. – 677 б.

Александр Бектік «Арпалыс» («Волоколамск тас жолы») кітабы - совет әдебиетіндегі Ұлы Отан соғысы тақырыбына жазылған таңдаулы шығармалардың бірі. Аты аңызға айналған колбасшы Бауыржан Момышулының өз күрес жолы жөніндегі шынайы әңгімесін, Москва түбінде болған айқас кезіндегі жаужүрек панфиловшылардың көрсеткен ерлігі жайлы баяндайтын бұл кітапты оқырман қауым әлі күнге дейін қызыға, құмарта оқиды. Осыған орай «Жалын» баспасы бұл шығарманың бірінші және екінші кітаптарының қазақша аудармасын біріктіріп, «Өнегелі өмір» сернясымен қайта шығарып отыр. Сонымен бірге кітапқа Бауыржая Момышұлы мен оның каруластарының бұрын баспа жүзін көрмеген бір топ фотосуреті де енгізілді.

Белан, П.С.

Казахстанцы в боях за Ленинград.– Алма-Ата: Изд. «Наука» КазССР, 1973.- 242 с.

Книга посвящена героической эпопее обороны Ленинграда в годы Великой Отечественной войны. Шефские связи трудящихся Казахской ССР с ленинградцами, несгибаемая стойкость защитников города, рост боевого мастерства воинов частей и соединений, сформированных в Казахстане. совершенствование партийно-политической работы в них - таковы основные вопросы, освещенный в книге. Красной нитью через все ее страницы проходит мысль о великой силе дружбы, советского патриотизма. морально-политического единства народов нашей многонациональной Родины. Книга рассчитана на преподавателей и студентов, партийный актив, солдат и офицеров Советской Армии, всех интересующихся историей Великой Отечественной войны.

 Бигельдинов, Талғат
Аспандағы айқастар/ Бигельдинов,Талғат. - Алматы: Қазақтың мемлекеттік көркем әдебиет баспасы, 1963. – 178 б.

Совет Одағының Батыры атағын екі рет алған жерлесіміз Талғат Бигельдинов бұл кітабында Ұлы Отан соғысы кезіндегі қиян-кескі әуе ұрыстарында өз басынан кешкен ерліктерін баяндайды.

 Боздақтар:
Жинақтама том/ П.С.Белан, Н.Едiгенов; Ред.алқасы: А.С.Сарсенбаев, /төраға/, М.Р.Сағдиев, М.Қ. Қозыбаев ж.б. - Алматы: Қазақстан, 1995. – 514 б.: табл.,16 п.портр.

«Боздақтар» кітабынді Ұлы Отан соғысында қаза тапқандардың, жараланудан және аурудан қайтыс боғандардың, жау тұтқынында қаза болған не хабар-ошарсыз кеткендердің жалпы саны берілген. Мұнда соғыстың статистикалық бүкіл көрінісі алғаш рет беріліп отыр деуге болады; кітаптағы әрбір цифрдың сыртында баға жетпес мәлімет бар, ал бұл мәліметтер бүгінгі күнде жұртшылық сурапыл соғыстың сансын сұрақтарына берілер жауаптарды білуге ден қойып отырған кезде ерекше құнды болмақ.

 Боздақтар:
Ұлы Отан соғысы (1941-1945) Жеңiсiнiң 50 жылдығына арналады.Т.3: Алматы қаласы: Отан қорғау жолында құрбан болған алматылық боздақтарға ескерткiш-кiтап / Бас ред.: Ә.Нысанбаев. - Алматы: Қазақ энциклопедиясы, 2000. – 260 б.: портр.

"Боздақтар" - 1941-45 жылдардағы Ұлы Отан соғысында қаза тапкан жауынгерлер туралы ескерткіш кітап. 3-томға Алматы қаласының Совет (казіргі Алмалы) және Фрунзе (қазіргі Медеу) ауданы бойынша майданға аттанып, содан қайтып оралмаған боздақтар еніп отыр.

В памяти всех поколений. 65 лет : / Фонд Первого Президента Республики Казахстан.- Алматы: Жибек жолы, 2010. – 288 с.

Шестьдесят пять лет прошло со дня Победы в Великой Отечественной войне, оставившей глубокий след в истории человечества. Но память о ней вечно жива. Об этом свидетельствует фотоальбом «В памяти всех поколений», посвященный 65-летию Великой Победы. В нем собран уникальный материал о памятниках, установленных по всей республике, в честь погибшим воинам и ветеранам фронта.

 Волков, Фадей Фадеевич
От Волоколамска до Берлина. Фронтовые записки командира батареи /Волков, Фадей Фадеевич.- Алматы: Жибек жолы, 2008. – 96 с.

Великая Отечественная война - особая веха в истории человечества. Жестокая битва прошлого столетия потрясла весь мир, унесла миллионы жизней и изменила тысячи судеб Книга Фадея Фадеевича Волкова «От Волоколамска до Берлина» - одно из достояний отечественной публицистики, увековечивающее на своих страницах память о годах войны, о боевых товарищах и тружениках тыла. Это описание различных этапов жизни самого автора. Но издание уникально тем, что позволяет взглянуть на большие сражения, жестокие битвы и разгром фашистской Германии через призму времени глазами самого очевидца. «Очерки» содержат бесценные фотографии участников войны и их потомков. Большой интерес представляет описание автором Берлинской наступательной операции, продлившейся порядка месяца. Факты этой истории не могут оставить равнодушным ни одного читателя и, уверен, к этой книге он еще вернется не раз. «Очерки», безусловно, станут бесценным пособием для воспитания чувства патриотизма и любви к Родине у молодежи, совершенствования моральных качеств и закалки духовных сил.

 Герои Советского Союза-казахстанцы.
Герои Советского Союза-казахстанцы.Т. 1.(А-Л).- Алма-Ата: Казахстан, 1968. - 475 с.: порт.

Книга повествует о Героях Советского Союза, для которых Казахстан является местом рождения или призыва в армию. Судьбы этих мужественных людей разные. У каждого свой путь к исполнению воинского долга перед Родиной. Одни до конца войны шли по фронтовым дорогам, наращивая свой боевой счет с врагом, другие - свершив яркий подвиг, отдали за счастье Отчизны самое дорогое - жизнь. Но всех их объединяет одно - бессмертие воинского подвига.

 Герои Советского Союза-казахстанцы.
Т.2 (М-Я). - Алма-Ата: Казахстан, 1968. – 440 с.

Книга повествует о Героях Советского Союза, для которых Казахстан является местом рождения или призыва в армию. Судьбы этих мужественных людей разные. У каждого свой путь к исполнению воинского долга перед Родиной. Одни до конца войны шли по фронтовым дорогам, наращивая свой боевой счет с врагом, другие - свершив яркий подвиг, отдали за счастье Отчизны самое дорогое - жизнь. Но всех их объединяет одно - бессмертие воинского подвига.

Григорьев, В. К.
Григорьев, В. К. Яростный 1941. Размышления историков: Учебное пособие/ В. К. Григорьев, Л. С. Ахметова; МОН РК, КазНУ им. Аль-Фараби. - Алматы, 2011. – 384 с.

В учебном пособии «Яростный 1941. Размышления историков» проанализированы недавно открытые материалы архивов России, Казахстана, Германии, книги XX и XXI веков, дневники и воспоминания советских и немецких командиров, воспоминания и размышления участников войны. Рассмотрены только первые полгода Великой Отечественной войны, яростные и самые страшные. Начало войны, сражения красноармейцев и работа тыла, дни горечи отступлений и поражений, оборона Москвы и одна из главнейших и первых крупных побед в Великой Отечественной войне - контрнаступление под Москвой. Так закончился яростный 1941 год. Впереди еще долгие дни военных лет. Но уверенность в победе своих сыновей и дочерей, отцов и дедов присутствовала всегда на фронте и в тылу. Так мы победили! Учебное пособие рекомендуется студентам и школьникам, педагогам и ученым, всем тем, кто интересуется отечественной историей XX века.

 Жеңiс!. - Победа!. : Фотоальбом
/ Ә.Көпiш. - Алматы: Өнер, 2005. – 88 б. : ил.:портр.

Ұлы Жеңістің 60 жылдығына арналып шығарылып отырған бұл фотоальбомға Отан соғысының негізгі тарихи кезендері мен тылдағы қарапайым халықтың жанкешті еңбегін көрсететін және Жеңістің қайталанбас қуанышты сәттеріне қатысты архивтік фотосуреттер мен деректі материалдар қамтылып отыр. Фотоальбом көпшілік қауымға арналған.

 Жұмақанов, Жекен  
Әлия Молдағұлова/ Жұмақанов, Жекен. - Алматы: Жазушы, 1965. – 36 б.: 1б. портр. - (Ұлы Отан соғысының батырлары).

Бұл кітапта Совет Одағының Батыры Әлия Молдағұлованың Ұлы Отан соғысы кезіндегі ерлігі суреттеледі. 

 Жұмақанов, Жекен  
Әлия Молдағұлқызы: Повесть/ Жұмаханов, Жекен. - Алматы: Қазақтың мемлекеттік көркем әдебиет баспасы,  1959. – 134 б.

 Казахстан в Великой Отечественной войне: Очерки/Вып.1-Алма-Ата: Изд. «Наука» КазССР, 1968.- 289 с.

В книге показано участие казахстанцев в битве под Москвой, в Сталинградском сражении, в боях при форсировании Днепра, в партизанском движении на оккупированных врагом советских землях. В ней рассказывается о перестройке промышленности, транспорта и сельского хозяйства республики, на военный лад, о героических усилиях рабочего класса, колхозного крестьянства и интеллигенции по обеспечению победы над врагом, всесторонней помощи фронту, семьям воинов и освобожденным районам.
В работе использованы новые документальные материалы, воспоминания участников событий, а также газетные и литературные источники. Книга рассчитана на широкий круг читателей.

  Казахстан в первый год отечественной войны против немецко-фашистских захватчиков.- Алма-Ата, 1943 - 256 с.

 Казахстан в период Великой Отечественной войны Советского Союза 1941-1945.   

Т.1. Сборник документов и материалов.- Алма-Ата., 1964.-594 с. Сборник издается Институтом, истории, археологии и этнографии им. Ч. Ч. Валиханова АН Казахской ССР, Казахским филиалом Института марксизма-ленинизма при ЦК КПСС - Институтом истории партии при ЦК КП Казахстана и Центральным государственным архивом Казахской ССР. Документы и материалы сборника показывают превращение республики в один из арсеналов Действующей армии, а также героизм сынов и дочерей казахского, русского и других народов многонационального Казахстана на фронтах войны. Подавляющее большинство документов и материалов публикуются впервые. Первый том сборника охватывает события от начала войны до конца 1943 г. - года коренного перелома в Великой Отечественной войне. Здесь приведены документы о перестройке промышленности, сельского хозяйства, транспорта, всей жизни респуб-лики на военный лад. Два раздела составляют документы и материалы об участии казахстанцев в боях против немецко-фашистских войск под Москвой и Ленинградом, на Волге и Курской дуге, при форсировании Днепра. Среди документов - выписки из журналов боевых действий сформированных в Казахстане воинских частей и соединений, извлечения из полит донесений и наградных листов, заметки военных корреспондентов. письма с фронта, воспоминания участников событий, боевые характеристики партизан. Специальный раздел посвящен многообразным проявлениям патриотизма советских людей в тылу: их добровольному участию в финансировании военных расходов государства, в оказании материальной и моральной поддержки фронту, помощи раненым, инвалидам и семьям фронтовиков и т. п. - неразрывному единству тыла и фронта, являвшемуся одним из важнейших условий победы Советского Союза в войне против фашистской Германии и ее союзников.

 Казахстан в период Великой Отечественной войны Советского Союза 1941-1945.   

Т.2. Сборник документов и материалов.- Алма-Ата., 1967.-526 с. Сборник является продолжением первого тома книги «Казахстан в период Великой Отечественной войны Советского Союза». Он также подготовлен Институтом истории, археологии и этнографии им. Ч. Ч. Валиханова АН Казахской ССР, Казахским филиалом Института марксизма-ленинизма при ЦК КПСС - Институтом истории партии при ЦК КП Казахстана - и Центральным государственным архивом Казахской ССР. Во второй том включены документы и материалы, показывающие участие Казахстана в завершающем этапе Великой Отечественной войны (1944 - 1945 гг.). Большинство из них публикуется впервые. Сборник состоит из трех разделов. Значительное количество документов первого и третьего разделов освещает вопросы руководства Коммунистической партии Казахстана и Правительства республики развитием промышленности, транспорта, связи, развертыванием социалистического соревнования рабочих, колхозников. Приводятся ценные архивные документы обобщающего характера, которые содержат интересные данные по различным отраслям промышленности, транспорта, связи за 1944 - 1945 гг.

 Кошкарбаев, Рахимжан   
Штурм: Документальная повесть/ Пер. с каз. М. Кудайкулова.- Алма-Ата: Жалын, 1983.- 184 с.

Документальная повесть, написанная непосредственным участником событий, описанных в ней, рассказывает о завершающем этапе Великой Отечественной войны - битве за Берлин.
Центральное место в повествовании занимает описание штурма рейхстага. Книга вызовет несомненный интерес молодого читателя.

 Көлбаев, Тілеу  
Өшпес даңқ: Қазақтың 100-ші және 101-ші атқыштар бригадалары/ Көлбаев, Тілеу. - Алматы: Азия Арна, 2013. – 358 б.

Совет халқының Ұлы Отан соғысындағы Жеңісіне 40 жылі Осынау даңқты мерекеге арналған бұл еңбегінде филология ғы лымының кандидаты Көбей Сейдеханов жауынгер акындардың майданда казақ тілінде шыққан газеттерде жарияланған өлең-жырлары туралы әңгімелейді. Автор жауынгер ақындардың жалпы творчествосының жанрлық ерекшеліктерін, көркемдік қасиеттерін де талдап түсіндіреді. Кітап мұғалімдер мен студенттерге, мектеп оқушыларына, жастарға патриоттық тәрбие берумен айналысатын ұстаздарға арналған.

Қаhарман қыздар: Совет Одағының батыры атағын алған әйелдер туралы очерктер/ Құраст.: А.Беланский, П.Перепеченко; Ауд.: Ж.Бектенов ж.б. - Алматы: Қазақстан, 1965. – 769 б: суреттi.   

Халқымыздың Зоя Космодемьянская мен Лиза Чайкина, Марина Раскова мен Валентина Гризодубова, Мария Октябрьская мен Мария Байда, Зина Туснолобова мен Мәншүк Мәметова және басқа да көптеген ержүрек қыздары Отанымыздық сәулетті келешегі жолындағы күрестің ерлік шежіресіне талай- талай жарқын беттер жазып қосты. Бұл жинақтағы очерктерде солардың Советтік Отанға деген шексіз сүйіспеншілігі, Үлы Отан соғысы жылдарындағы вшпес ерлігі мен қаңармандығы баяндалады.
Кітапқа Совет Одағынын, Батыры деген құрметті атаққа ие болған жетпіс алты патриот әйел туралы жетпіс очерк енгізілген. Очерк авторлары - жазушылар, тарихшылар, журналис- тер, ұрыстарға өздері тікелей қатысқан жауынгерлер.

Қазақ жауынгері Ұлы Отан соғысы майданында : Тарихи -құжаттық зерттеу.- Алматы: Өнер, 2010. - 210 б. : сурет, кесте.  

Бұл кітапта Ұлы Отан соғысы жайында Б. Момышұлының, М. Ғабдуллиннің, Н. Оңдасыновтын, Ш. Ермағамбетовтын, Т. Әшімбаевтын, Ә. Нұршайықовтың, Ж. Қизатовтың, С. Нұрмағамбетовтың, А. Қазакбаевтың, Қ. Қайсеновтың, С. Векеновтың естеліктері мен пайымдаулары берілген. Сонымен бірге, т.ғ.д. Ж.Ү. Қыдыралинаның Атырау облыстык мемлекеттік мұрағатынан алынған кұжаттары және белгілі ғалымдар Д.А. Махаттың, Т.С. Қаленованың, С.Ш. Мұхамеджанованың, А.С. Макиповтың, С. Кенжебаевтың, К. Байсеркиннің, К.И. Искаковтың, А.Н. Қашкынбаевтын, Т.С. Садыковтың, Б. Шарахымбайдың, Т. Батырханның ғылыми- зерттеулері сонымен қатар Б.Ғ. Аяған мен Х.М. Әбжановтың жеке мұрағатынан алынған кұжаттары қамтылды.
Аталмыш еңбекте қазакстандыктардың Ұлы Отан соғысының Жеңісіне қосқан жалпы үлесі жайында кішігірім өзекті зерттеулер мен тарихи-құжаттық материалдар жинақталып, бес жылдық соғыс тарихының ақтаңдақтарына және де соғыс жылдарындағы халыктың ауыр тұрмыс-тауқыметіне шынайы баға беріледі. Кітап Отан тарихына қызығушылық танытқандар мен жоғары оку орындары студенттеріне оку кұралы ретінде ұсынылады.

Қалдыбаев, Мамытбек  
Ұмытылмас кездесулер/ Қалдыбаев, Мамытбек. - Алматы: Қазақстан, 1989. –

Қолдарықыздағы кітап данқты батыр Бауыржан Момышұлының Совет Одағынық маршалы Г. Қ. Жуков, генералдар И. В. Панфилов, И. Чистяков, белгілі жазушылар А. Фадеев, Л. Соболев, А. Толстой, революционер Е. Стасова, тарихшы А. Панкратова сияқты және т. б. өзі үлгі-өнеге тұтқан адамдармен кездесулері туралы айтқан әңгімелері негізінде жазылған.
Еліміздіқ түкпір-түкпірінен, Болгариядан, Чехословакиядан, Венгриядан жазушы атына келген ерекше сүйіспеншілікпен жазылғаи оқырман хаттары жинақ мазмұнын тартымды ете түскен.
Кітаптық тілі көркем, сирек суреттермен безендірілген. 92 б.

Қаһарман Бауыржан Момышұлы, 1910-1982: Фотоальбом/ ҚР БҒМ. Р.Б. Сүлейменов атынд. Шығыстану ин-ты. - Алматы: Өнер, 2008. – 196 б.   

Қазақ халқының ұлы перзенті, қаңарман жауынгер, даңқты қолбасшы, Кеңес Одағының Батыры, әйгілі жазушы Бауыржан Момышұлы — XX ғасыр биігінде тұрған даратұлға.
Балалық шағын Қаратау, Алатау қойнауларында еткізіп, асау заманмен арпалыса жүріп есейген, қоғамның небір сұрапыл, қиян - кескі кезеңдерінде алған бағытынан қайтпастан ез заманының биігіне кетерілген қазақ баласы кезі тірісінде бүкіл Кеңес Одағы мақтан тұтатын және шет елдер танитын аңыз — адамға айналды. КСРО-дағы ірі әскербасы — маршалдармен бірге, ез қол астындағы мыңдаған қарапайым жауынгерлермен жұп жазбай жүріп, Б. Момышұлы 1941 жылдың жазында басталған Ұлы Отан соғысына 1945 жылдың көктеміне дейін үзбей қатысып, Елімізді фашист басқыншыларынан қорғап қалу жолындағы қан майданды қаңармандықпен қақ жарып етті! Қарапайым командирден даңқты қолбасшы түғырына кетерілді. Бауыржан Момышұлы соғыстан соңғы жылдарда аса кернекті жазушы ретінде танылды. Оның қаламынан шыққан әскери және керкем шығармалар, роман-әңгімелер, хикаяттар ел игілігіне айналды.
Халық перзентінің 100 жылдық мерейтойына орай шығарылып отырған бүл фотоальбомда хас Батырдың тұлғасына кене дүние көмейінен келіп қонған қаңармандық мінез бен оның жайнаған жастық шағы, соғыс алапаты, қан майдан мен Жеңіс туын қолға ұстаған тарихи кезеңңер, соғыстан соңғы емірі мен Баукең дүниеден еткеннен соң оралған Қазақстанның Тәуелсіздік рухы архивтік фотосуреттер, деректер.

Момышұлы, Бауыржан Бiздiң генерал: И.В. Панфилов туралы/ Момышұлы, Бауыржан. - Алматы: Жазушы, 1966. – 172 б.   

Генерал Иван Васильевич Панфилов меніһ ұстаздарымның бірі. Көбіңізге менің И. В. Панфилов, панфиловшылар туралы жариялаған еңбектерім мәлім де шығар.
И. В. Панфилов Отанымыздың ардагер батырларының бірі екені бәріңізге белгілі. Ол кісі туралы кқөптеген мақалалар, өлең- жырлар, әңгімелер, очерктер, повестер жазылды. Бірақ, ол кісінің документтік өмірбаяны осы уақытқа дейін кітапханаларда кездеспейді. Сондықтан ұстазымның өмірбаянын жазуға ниет- тендім. Автор

Момышұлы, Бауыржан  
Жауынгердiң тұлғасы: Офицердiң дәптерiнен: Әңгiмелер жинағы/ Момышұлы, Бауыржан. - Алматы: Қазақтың мемлекеттік көркем әдебиет баспасы, 1958. – 200 б.

Бауыржан Момышұлы: Қазақ халқының қаһарман перзенті, жазушы Бауыржан Момышұлына арналады/ Құраст. Н.Қ. Қосаева. Ред. алқасының төрағасы академик Ә.Нысанбаев. Ред. алқ. мүшелері: Профессор К.Серікбаев (бас ред.), К.К.Әбуғалиева (жауапты ред.). Ғылыми кең.: М.Қалдыбай, О.Масатбаев. Ред.: Л.Д.Әбенова, Г.И.Белгібаева, А.С.Серік, Е.К.Төреқұлов. – Алматы: Орталық ғылыми кітапхана, 2011. – 382 б., сур. – [«Ұлы тұлғалар» ғылыми-биографиялық серия].Бауыржан Момышұлы: Қазақ халқының қаһарман перзенті, жазушы Бауыржан Момышұлына арналады / Құраст. Н.Қ. Қосаева. Ред. алқасының төрағасы академик Ә.Нысанбаев. Ред. алқ. мүшелері: Профессор К.Серікбаев (бас ред.), К.К.Әбуғалиева (жауапты ред.). Ғылыми кең.: М.Қалдыбай, О.Масатбаев. Ред.: Л.Д.Әбенова, Г.И.Белгібаева, А.С.Серік, Е.К.Төреқұлов. – Алматы: Орталық ғылыми кітапхана, 2011. – 382 б., сур. – [«Ұлы тұлғалар» ғылыми-биографиялық серия].

 ҚР Ұлттық Ғылым Академиясының Орталық ғылыми кітапханасы 2001 жылдан бастап «Ұлы тұлғалар» атты арнайы ғылыми-ғұмырнамалық жинақ шығарады. Ондағы мақсат – халқымыздың ұлттық зиялыларын қалың көпшілікке насихаттау. 

 ҚР Ұлттық Ғылым Академиясының Орталық ғылыми кітапханасы 2001 жылдан бастап «Ұлы тұлғалар» атты арнайы ғылыми-ғұмырнамалық жинақ шығарады. Ондағы мақсат – халқымыздың ұлттық зиялыларын қалың көпшілікке насихаттау.

Екінші дүниежүзілік соғыста қайталанбас ерлігімен атағы бүкіл әлем халықтарына аңыз болып тараған гвардия полковнигі, даңқты жазушы Бауыржан Момышұлының қайталанбас сырға толы ғажайып өмір жолы мен көркем шығармалары жөнінде сан тарапты пікірлер айтылып, ол жайлы естеліктер көзінің тірісінде-ақ молынан жазылуы аса сирек ұшырайтын әдеби құбылыс.Екінші дүниежүзілік соғыста қайталанбас ерлігімен атағы бүкіл әлем халықтарына аңыз болып тараған гвардия полковнигі, даңқты жазушы Бауыржан Момышұлының қайталанбас сырға толы ғажайып өмір жолы мен көркем шығармалары жөнінде сан тарапты пікірлер айтылып, ол жайлы естеліктер көзінің тірісінде-ақ молынан жазылуы аса сирек ұшырайтын әдеби құбылыс.

Б. Момышұлының өзі жазған естеліктері мен күнделіктері оның өмір жолының айнасына айналып отыр. Атақты ақын, жазушы, ғалым, қоғам қайраткерлерімен жазысқан хаттары сол қоғамның болмысын шындық көзімен ашық та батыл сынауы-оқырман санасына рухани азық ретінде құйылып, жан азығына айналуымен де ерекшеленеді. Бұл еңбек қазақ халқының өр тұлғаларының жалғасы, 2-ші Дүниежүзілік соғыста елімізді қорғаған қаһарман ұлдарының бірі – Кеңес Одағының батыры Бауыржан Момышұлына арналады.Б. Момышұлының өзі жазған естеліктері мен күнделіктері оның өмір жолының айнасына айналып отыр. Атақты ақын, жазушы, ғалым, қоғам қайраткерлерімен жазысқан хаттары сол қоғамның болмысын шындық көзімен ашық та батыл сынауы-оқырман санасына рухани азық ретінде құйылып, жан азығына айналуымен де ерекшеленеді. Бұл еңбек қазақ халқының өр тұлғаларының жалғасы, 2-ші Дүниежүзілік соғыста елімізді қорғаған қаһарман ұлдарының бірі – Кеңес Одағының батыры Бауыржан Момышұлына арналады.

Жинақты құрастыру барысында Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігінің Орталық ғылыми кітапханасының қорлары мен Қазақстан Республикасының Ұлттық кітап палатасының есепке-алу және тіркеу басылымдары, Ұлттық кітапхана қорлары пайдаланылды.Жинақты құрастыру барысында Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігінің Орталық ғылыми кітапханасының қорлары мен Қазақстан Республикасының Ұлттық кітап палатасының есепке-алу және тіркеу басылымдары, Ұлттық кітапхана қорлары пайдаланылды.

Көрсеткіш мынадай бөлімдерді қамтиды: Б. Момышұлының қысқаша өмірбаяны; жеке шығармалары; мерзімді басылымдар мен жинақтарда жарық көрген шығармалары; жазушының естеліктері, әңгімелері мен интервьюлері, өмірі мен шығармашылығы туралы материалдар, батырға арналған өлеңдер, библиографиялық материалдар және авторлардың әліпбилік көрсеткішінен тұрады. Материалдардың орналасу реті: алдымен кітаптар мен жинақтан алынған әдебиеттер, содан кейін мерзімді басылымдарда жарық көрген мақалалар. Көрсеткіш жасөспірімдерге, кітапхана қызметкерлері мен мұғалімдерге, жалпы Бауыржан Момышұлының өмірін оқып-біліп, зерттеуші оқырман қауымға арналған.Көрсеткіш мынадай бөлімдерді қамтиды: Б. Момышұлының қысқаша өмірбаяны; жеке шығармалары; мерзімді басылымдар мен жинақтарда жарық көрген шығармалары; жазушының естеліктері, әңгімелері мен интервьюлері, өмірі мен шығармашылығы туралы материалдар, батырға арналған өлеңдер, библиографиялық материалдар және авторлардың әліпбилік көрсеткішінен тұрады. Материалдардың орналасу реті: алдымен кітаптар мен жинақтан алынған әдебиеттер, содан кейін мерзімді басылымдарда жарық көрген мақалалар. Көрсеткіш жасөспірімдерге, кітапхана қызметкерлері мен мұғалімдерге, жалпы Бауыржан Момышұлының өмірін оқып-біліп, зерттеуші оқырман қауымға арналған.

Момышұлы, Бауыржан  
Қанмен жазылған кітап/ Момышұлы, Бауыржан; Ауд.: М.Қазыбек. - Алматы: Полиграфкомбинат, 2010. - 348 б.

Даңқы колбасшы ңәм көрнекті каламгер Б.Момышұлының архивінде ұзақ жылдар бойы сақталынып келген аса кұнды әрі сирек кездесетін мұраларының бірегейі - оның Ұлы Отан соғысы жыл- дарында Алматыға келген кезінде Ғьшым академиясында ғылым, әдебиет, өнер қызметкерлерінің алдында оқыған әңгіме-дәрісі. Бұл әдеби мұра өзінің мазмұны мен сипаты, қозғалған мәселелерінің ауқымы жағынан аса бай, ол ұрыс тәжірибелерінің корытындыларына, колбасшының жеке бақылаулары мен зерттеу-пайымдауларына негізделінгендіктен де майдан тынысына, Панфилов дивизиясының майдандағы шешуші ұрыс кимылдарына, жауынгерлердің психологиясына терең бойлап, тың тұжырымды пайымдауларымен де ерекшеленіп тұрады. Момышұлының бұл мұрасы - Ұлы Отан соғысы тарихында аса сирек кездесетін кұбылыс ретінде карастырылуға тиіс. Орыс әрісі әлем халықтары әдебиетінде Мошышұлы қалдырғандай мұра кездеспейді, оны ең бір құнды жағы адам психологиясына майдан тәжірибесі тұрғысынан жасалынған тың талдауларының сонылығы мен жаңалығында, адам ақыл-ойын әп-сәтте баурап алатын құдыреттілігінде жатыр. Хас батырдың жауынгерлерге, майдандас достарына берген сипаттама, мінездемелері адамның көкірегінде терең із калдырады. Б.Момышұлының патриотизмге толы Отан сүюге баулитын бұл еңбегін балауса жеткіншектер неғұрлым ерте оқыса, соғұрлым ерте есейте түсетіні күмәнсіз.

Момышұлы, Бауыржан  
Қолбасшының күнделігі - Дневник командира/ Момышұлы, Бауыржан. - Алматы: Маматай, 2006. - 88 б.

Осы кітаптың ішінде батырдың қолбасшыларға арнаған өсиеттері өзгеше бағалы. Ақтыққа сүйенсек, олардың маңызы - мәңгілік. Бұл өсиеттер Ұлы Отан соғысы кезінде орыс тілінде жазылғаң себебі бүкіл Совет Армиясының командирлеріне арналған. Қазіргі уақытта, өзіміздің қазақстандық жасақтар қүралған кезде, сол өсиеттерді ана тілімізге аударып, екі тілде келтірген жөн болар. Бұл есиеттердің түпкі сыры: еліміздің, жеріміздің аманшылығын, бейбіт өмірін кездейді. Осы мақсатқа жету үшін қауіпсіздікке орынды мағына беріп, тыныштықты сақтауды білу керек. Ол үшін қорғанудың ілім және енер дәстүрлерін толық білу керек. Орыс тілінде әскери iлім үш тармаққа бөлінеді: стратегия, тактика, теория оперативности. Бауыржан Момышүлының пікірі бойынша, әскери білімді толық пайдалану үшін жауынгердің сана-сезіміне арқа сүйеуді білу керек, жауынгерге ерлік жүкті арттыруды білу керек. Ол үшін қолбасшы зор білімді, зор тәжірибелі адам болуы керек. Батырдың езі бір сырлы, сегіз қырлы «ел деп еңіреген ер» болғандықтан, бар білгенін, бар тәжірибесін өсиеттер ретінде артына қалдырған. Бұл өсиеттердің зор қүндылығы - жан тебірентетін білгірлікте. Батыр тек қана еуропалық және рессейлік әскери ғылыммен, әскери өнерге сүйенбейді, өз ата-бабалырымыздыңжауынгерлік дәстүрлеріне арқа тірейді. «Білек бірді жығады, ақыл-айла мыңды жығады», «Ер намысы - ел намысы», «Ерді - намыс, қоянды - қамыс әлтіреді», - секілді аталарымыздың ұшқыр сөздерін Бауыржан Момышүлы орынды пайдаланған. Сондықтан батырдың өсиеттері қазақ жауынгерлеріне ете жақын, ойларына азық, бойларына қуат беріп тұрады. Осы се- бептен Бауыржан Момышұлының орыстілінде жазылған еңбектерін қазақ тіліне аудару оңай. Біздің қолбасшыларымыз кебінесе екі тілді болғандықтан, батырдың өсиеттерін екі тілде бірдей келтірген жөн- ақ, себебі сонда, мақалдап айтқанда, «екі өзеннің мөлдір суы бір көлге дереу қүйылады». Біраз жылдар еткен соң, біздің жауынгерлеріміз үш тілді болуы күмәнсіз. Сол бір жақын заманда Бауыржан Момышүлының өсиеттері мүлтіксіз үш тілде бірдей келтіріледі. Бірақ, ол заманды күтпестен, екі тілде бір кітапша беттерінде жариялануы қүптарлық-ақ.

Момышұлы, Бауыржан

Майдан: Ұлы Отан соғысы туралы әңгiмелер мен очерктер/ Момышұлы, Бауыржан, Сеитов, Сағынғали. - Алматы: Қазақтың мемлекеттік көркем әдебиет баспасы, 1961. - 402 б.

Жинакқа Ұлы Отан соғысы кезінде жазылған, қа- закстан жазушыларының қаламынан туған ен тандаулы әнгімелер мен очерктер еніп отыр. Мұнда қазакстандық жауынгерлердін даңққа беленген өшпес ерліктері сөз болады.

Момышұлы, Бауыржан  
Москва үшiн шайқас/ Момышұлы, Бауыржан. - Алматы: Қазақтың мемлекеттік көркем әдебиет баспасы, 1959. – 244 б.

Момышұлы, Бауыржан  
Офицердiң күнделiгi/ Момышұлы, Бауыржан. - Алматы: Қазақтың мемлекеттік көркем әдебиет баспасы, 1952. – 134 б.

Оқушы жұртшылығымызға ұсынып отырған «Офицердің күнделігі» атты шағын кітаптың авторы - Совет Армиясының гвардия полковнигі Бауыржан Момышұлының Ұлы Отан со ғысы майдандарында көрсеткен ерліктері бү кіл совет халқына мәлім. Бұл кітапқа кірген әңгімелер мен очерктер қаламы төселген жазушының шығармасы емес- тігі де даусыз. Сонымен қатар, бұл еңбектердің әркайсысында өмір шындығы, солдат сыры, отанын сүйген адамның жан сезімі бар. Бұл шығармалар мындаған совет солдатының тағдырына жауапты командирдің демалыс уақытында ғана жазылған, совет командирінін ауыр борышын атқару жолындағы арпалыс- пен араласа туған, автордың өз сөзімен айтқанда, «аттың жалында, автоматтың жанында» жазылған еңбектер.

Нурбекова, Г.
Женщины Казахстана – фронту: Трудовые подвиги женщин на фронтах и промышленности Казахстана в Великой Отечественной войне 1941-1945 гг.- Алма-Ата, 1968.-156 с.

Автор показывает трудовые подвиги женщин в промышленности республики в годы Великой Отечественной войны, роль социалистического соревнования в мобилизации женщин на выполнение заданий фронта, раскрывает особенности, формы и методы партийного руководства работой среди женщин, роль отделов по работе среди женщин в партийных органах и женсоветов на промышленных предприятиях и в учреждениях. Широко освещается самоотверженный труд женщин-рабочих на завершающем этапе Отечественной войны.
В книге также сказано о боевых подвигах женщин республики на фронтах. Книга интересна своим богатым фактическим материалом, взятым из жизни женщин республики за период 1941—1945 гг., и несомненно привлечет широкие круги читателей.

Нұршайықов, Әзiлхан  
Ақиқат пен аңыз: Роман-диалог/ Нұршайықов, Әзiлхан. - Алматы: Атамұра, 2004. – 408 б.

Қазақстанның халык жазушысы, Абай атындағы мемлекеттік сыйлықтың лауреаты Әзілхан Нұршайықов — бұрын окушы қауымға көптеген өңгіме, повесть жинактарымен, «Махаббат, қызық мол жылдар» атты романымен кең танылған жазушы.
«Ақикат пен аңыз» деп аталатын бұл кітап Ұлы Отан соғы- сынын данқты каңарманы, гвардия полковнигі Бауыржан Мо- мышұлынын азаматтық, ерлік тұлғасын мүсіндеуге арналған. Автор Баукеннің сонау балауса жастық шағынан бері, Совет Армиясьшын үздік мектебіндегі шындалу кезенін, Ұлы Отан со- ғысынын отты жылдарынан бастап соңғы күндеріне дейінгі ұла- ғатты өмір жолын шынайы фактілер аясында қызғылықты ба- яндайды. Романның жазылу формасы да ерекше: бүкіл оқиға автор мен кейіпкердің диалогі арқылы етеді.

Нұршайықов, Әзілхан  
Әскери күнделік. 1-кітап/ Нұршайықов,Әзілхан. - Алматы: Өнер, 2010. - 564 б. : портр.,4 б.сурет.

"Әскери күнделіктің" бірінші кітабында жазушы өзінің балалық шағын, алғашқы махаббатын, әскерге алынғанға дейінгі жалынды жастық жылдарын, Қызыл Армия қатарына алынып, майданға кірген алғашкы кезеңін күнделік етіп жазған.

Панфиловцы: Воспоминания/ Сост.:Дм.Снегин. - Алма-Ата: Жалын, 1985. – 256 с.  

Сборник воспоминания ветеранов-панфиловцев, участников героического сражения под Москвой в памятном 1941 году. В этой летописи легендарной дивизии, которая формировалась в Алма-Ате, представлены документы, письма панфиловцев. Каждая страница книги — урок мужества, патриотизма, любви к Родине, дань памяти о погибших в борьбе с фашизмом. В книге звучит живой голос солдата. Посвящается 40-летию Победы советского народа в Великой Отечественной войне.

Сейдеханов, Көбей  
Оқ пен жыр/ Сейдеханов, Көбей; К.Сейдеханов. - Алматы: Мектеп, 1985. – 148 б.

Совет халқының Ұлы Отан соғысындағы Жеңісіне 40 жыл! Осынау даңқты мерекеге арналған бұл еңбегінде филология ғылымының кандидаты Көбей Сейдеханов жауынгер ақындардың майданда қазақ тілінде шыққан газеттерде жарияланған өлең-жырлары туралы әңгімелейді. Автор жауынгер ақындардың жалпы творчествосының жанрлық ерекшеліктерін, көркемдік қасиеттерін де талдап түсіндіреді. Кітап мұғалімдер мен студенттерге, мектеп оқушыларына, жастарға патриоттық тәрбие берумен айналысатын ұстаздарға арналған.

Сергеев, Александр  
Звездное небо Талгата: Хроника подвига/ Сергеев, Александр. - Алматы: Қазақстан, 1997. – 222 с.

Повесть посвящена героическим подвигам летчиков-штурмовиков в Великой Отечественной войне. Главный герой ее казахстанец дважды герой Советского Саюза Талгат Бегельдинов.
Замечательный образ героя вырисовывается в повседневных днях на земле, в его отношениях с фронтовыми друзьями, в самопожертвовании — готовности отдать жизнь во имя спасения товарища.
В книге немного страниц, но каждая — это волнующая эпопея о беззаветном героизме. несгибаемой воле к победе. Для широкого круга читателей.

Сыздықов, Шүкiржан  
Мәншүктiң өшпес ерлiгi: Деректi повесть/ Сыздықов, Шүкiржан; Ш.Сыздықов. - Алматы: Қазақстан, 1985. – 102 б.

Целиноградтык қарт журналист, Ұлы Отан соғысының ардагері, отставкадағы капитан Шүкіржан Сыздыковтың бұл деректі повесінде Совет Одағының Батыры Мәншүк Мәметованың майданға аттануынан бастап оның соғыстағы өшпес ерлігі, өзі көріп-білген оқнғалар, Батыр қыздың төңірегіндегі жауынгерлер жайлы сыр қозғалады.

   Төлеген Тоқтаров /Момышұлы, Бауыржан.- Алматы: Жазушы, 1965. - 32 б.: 1п. портр.

Бұл кітапта Ұлы Отан соғысында қаза тапқан панфиловшы Совет Одағының Ба­тыры Төлеген Тоқтаровтың ерлігі сөз болады.

Халимульдина, Александра Игнатьевна (Прокопенко)  
Звездный час Маншук: (О. М. Маметовой)/Халимульдина, Александра Игнатьевна (Прокопенко), Халимульдин, Акентай Кьюкович. - Алма-Ата: Жалын, 1985. – 400 с.

Книга «Звездный час Маншук» рассказывает о короткой, но яркой жизни славной дочери казахского народа. Герое Советского Союза Маншук Маметовой. Написана она ее однополчанами, боевыми друзьями, сражавшимся за нашу Родину в Великую Отечественную войну.

Шла война народная: Партизаны Великой Отечественной - казахстанцы/ Под ред. Н. Е. Едыгенова, Сост.: З. А. Швыдко; Главная редакция общ. полит. литературы. - Алма-Ата: Казахстан, 1985. - 320 с.

В воспоминаниях, материалах, вошедших в сборник «Шла война народная» и принадлежащих казахстанцам - активным участникам партизанского движения в годы Великой Отечественной войны Героям Советского Союза А. Егорову и М. Прудникову, прославленным партизанам-казахстанцам Т. Жангельдину. К. Кайсенову, А. Шарипову, Н. Сыдыкову, командирам партизанских бригад В. Шаруде, Н. Морогову и другим, рассказывается о ратных делах народных мстителей, истоках великого подвига, мужества и преданности Родине советских людей, их верности знамени революции, интернационализма.
Авторы книги прошли партизанскими тропами по Украине, Белоруссии, Чехословакии, Польше и т. д., прошли через тяжелые испытания, и это придает их свидетельству неповторимую ценность.